2. Financiering door familie en bedrijven
Een nieuwe geldstroom groeit onder de naam crowdfunding. Het is financiering zoals het ooit was: als je een zaak wilt beginnen, vraag je familie en vrienden. Je geeft ze een aandeel, of betaalt ze na een afgesproken tijd terug, met of zonder rente. Het grote verschil met vroeger is dat het via sociale media veel makkelijker is grote aantallen mensen te bereiken. Als er honderd ‘friends’ of ‘followers’ enthousiast zijn, zetten zij hun contacten in, en dan kan het hard gaan. Het is een geldstroom die ook voor deelondernemingen binnen landgoederen en ander natuurbezit interessant kan zijn, omdat het de betrokkenheid bij landgoed en natuurbezit vergroot. Verder kan het toegang bieden tot kennis van een deelnemende accountant, projectontwikkelaar of communicatiedeskundige.
Voorbeelden en achtergronden
- Crowdfunding kan vele vormen aannemen: van het adopteren van een appelboom tot investeren in nieuwe bedrijfsgebouwen, zonnepanelen, een zogenaamde Pergolaboerderij met leden die een deel van de oogst afnemen en meepraten over het teeltplan. Ook kun je mensen via crowdfunding vragen een bedrag te schenken zonder tegenprestatie. Dat heeft boswachter Andre Donker gedaan. Hij haalde €15.000 op voor een dassenoversteekplaats na oproepen via zijn blog en Twitter.
- Crowdfunding kan ook leiden tot aandeelhouderschap, dus deelbezit van een bedrijf. Een wijngaard verkoopt aan klanten zogenaamde leasecertificaten voor €165 per stuk. Dat maakt ze eigenaar van tien wijnstokken, goed voor twaalf flessen wijn. Het certificaat geeft ook 5% korting op een voorjaar- en najaarsevenement plus 10% korting op alle wijnaankopen. Dat kan ook met bomen of klein grondbezit met jaarexcursie, jaarpicknick, vrijwilligersbijeenkomst met livemuziek of theater. Echter, direct deelnemen in een bedrijf is wettelijk niet bedoeld voor het grote publiek maar alleen voor de zogeheten Besloten Kring. Die Kring kan bestaan uit geldschieters/stille vennoten in een CV (Commanditaire Vennootschap), aandeelhouders in een BV met stemrecht in de AvA (Algemene vergadering van Aandeelhouders), certificaten van aandelen zonder stemrecht of leden van een coöperatie waarin alle leden eigenaar zijn via een (achtergestelde) lening.
- InnovatieNetwerk ontwikkelde samen met bureau Douw&Koren een website voor de natuursector, die aansluit bij bestaande en succesvolle crowdfundingsites. Initiatiefnemers van een natuurproject, zoals medewerkers van natuurorganisaties en particulieren, kunnen via deze site geld ophalen. InnovatieNetwerk lanceerde in april 2014 een pilot. De resultaten van deze pilot gebruikte InnovatieNetwerk om de site ‘voorNatuur’ te optimaliseren. Partners zijn: IVN, LandschappenNL en Nationaal Groenfonds. Zie: voornatuur.nl. Dit platform voor crowdfunding leidde het eerste halfjaar tot acht projecten, duizend donateurs en een opbrengst van €70.000. De website meldt halverwege 2015 een opgehaald bedrag van meer dan €90.000, ruim 1500 fans en 14 succesvolle projecten, waaronder de aankoop van natuurgebied Dommelbimd in Boxtel.
Van 95 campagnes zijn er in 2018 86 succesvol: deze campagnes hebben de beoogde financiering gehaald binnen de looptijd. Drie campagnes zijn niet succesvol verlopen en hebben het geld teruggegeven aan de donateurs. Zeven campagnes liepen nog in 2018.
In totaal 7355 donateurs steunden met €582.621 de 86 gerealiseerde campagnes. Gemiddeld trok een campagne 86 donateurs. Bijna twintig campagnes haalden meer dan honderd donateurs. Het Zeeuwse initiatief ‘Stop Brouwerseiland’ is uitschieter met 889 donateurs, die samen €20.000 hebben opgebracht voor dit project. Het gemiddelde streefbedrag van de gerealiseerde projecten was €6300. Van de 86 projecten haalden er 75 meer dan het streefbedrag op. Gemiddeld werd €6775, ofwel 108% van het streefbedrag, opgehaald. In 2017 werd het meeste geld binnengehaald: €237.000.
Het aantal projecten dat op het platform Crowdfunding voor natuur campagne voert, is toegenomen door verdubbelingsprogramma’s van de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Noord-Brabant. Daarbij werven de provincies natuurprojecten en bieden zij een bijdrage tot €5000, zodat initiatiefnemers hun crowdfundingcampagne vorm kunnen geven. Bron: Rapport 'Maatschappelijke initiatieven voor natuur en biodiversiteit in feiten en cijfers, 28 maart 2019, https://www.wur.nl/upload_mm/d/2/5/a08330b7-a93c-4569-8acc-5c79ec82409a_WOt-technical%20report%20120%20webversie.pdf.
- Andere online platforms die mogelijkheden bieden tot crowdfunding: symbid.nl (aandelen crowdfunding), www.zakelijklenen.nl/crowdfunding (diverse vormen, algemene informatie), crowdaboutnow.com (voor investeerders). Pifworld informeert over projecten van ecotoerisme tot vrouwenrechten waar elke speler bepaalt welk project steun krijgt. Zie: pifworld.com/nl.
- Voorbeeld uit landgoedsector. Vijftig donateurs hebben €60.000 bijeengebracht voor de restauratie van Nieuw Leeuwenhorst, een landgoed van het Zuid-Hollands Landschap in de Bollenstreek. “Dat is te danken aan lokale marketingacties”, zegt Gijsbert Koren van het bureau Douw&Koren dat organisaties begeleidt bij crowdfunding, in het Financieele Dagblad van 9 januari 2013. De gemiddelde opbrengst van crowdfundingsacties ligt tussen €30.000 en €40.000. Nieuw Leeuwenhorst scoort met €60.000 dus ruim boven het gemiddelde. Landgoed Leeuwenhorst telt 38 hectare en ligt tussen Noordwijk en Noordwijkerhout. Zie: zuidhollandslandschap.nl/nieuw-leeuwenhorst, facebook.com/Leeuwenhorst en platformvoer.nl/trenddossiers/dossier-crowdfunding .
Uit een inventarisatie van Douw&Koren blijkt dat in 2011 €2,5 miljoen is opgehaald met crowdfunding. Uitschieter in 2012 was de Windcentrale met 5500 huishoudens die €7 miljoen inbrachten en daarvoor ‘winddelen’ kregen à €350 per stuk. In 2013 en 2014 volgden meer emissies, zoals tijdens een zondagavond in oktober 2013 toen in enkele uren €1 miljoen werd opgehaald met winddelen van €1030 per stuk.
3. Zuid-Holland steunt crowdfunding
Inwoners van Zuid-Holland die starten met crowdfunding voor een groen initiatief in hun buurt maken kans op een bijdrage van de provincie Zuid-Holland. Ook kunnen zij via crowdfundingplatform 'Voor je Buurt' begeleiding krijgen bij het opzetten van hun campagne. De eerste tien groene initiatieven hebben al een financiële bijdrage van de provincie gekregen. Per initiatief draagt de provincie maximaal €5000 bij aan de crowdfundingcampagne. In totaal is er in 2017 €50.000 beschikbaar.
Vijf projecten waren dankzij crowdfunding en de provinciale bijdrage in januari 2017 al volledig gefinancierd. Natuurbelevingstuin De Bult in Nieuwe Wetering krijgt een uitkijktoren, Buitenplaats Sion in Rijswijk heeft geld ingezameld voor een Buurtboomgaard, in Voorschoten wordt de binnentuin van de bibliotheek een ontdektuin, in Voorhout komt er een nieuwe kruiwagen voor woonzorglocatie het Overbosch en in Zwijndrecht kunnen bezoekers van recreatiegebied Hooge Nesse straks via webcams naar vogelnesten kijken. In totaal haalden deze vijf projecten €27.000 op waarvan de provincie €13.000 heeft bijgedragen. Bron: Provincie Zuid-Holland, 01/02/17. Zie: voorjebuurt.nl en crowdfundingvoornatuur.nl.
