Inleiding
Natuurvriendelijke landbouw kent vele vormen. Enkele boeren kiezen voor een gesloten kringloop volgens het concept Boeren voor Natuur. Nogal wat boeren halen een deel van hun inkomen uit beheer van natuurgebieden, vaak in de vorm van begrazing.
Heel veel boeren hebben veel subsidie gekregen voor agrarisch natuurbeheer, met teleurstellende resultaten. Dat moet anders, vond toenmalig staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken, niet meer voor individuele boeren maar voor collectieven met minder administratie en meer resultaten in kansrijke gebieden, vooral rond het Natuurnetwerk Nederland (NNN, voorheen EHS). Want het kan wel.
Agrarisch natuur- en landschapsbeheer draagt bij aan duurzame en economisch rendabele bedrijfsvoering, én verlaagt de kostprijs. Zo heeft Plant Research International van Wageningen UR uitgezocht samen met Skalsumer Natuurbeheer van de boerenfamilie Agema nabij het Friese Kollum. Kruidenrijk grasland kan een meerwaarde hebben voor zowel vee, weidevogels als voor bedrijfseconomische resultaten. Zie: http://edepot.wur.nl/295728, wur.nl/nl/nieuws/Kruidenrijk-grasland-goed-voor-koe-boer-en-weidevogel-1.htm en skalsumernatuurbeheer.nl.
Ondanks de goede voorbeelden uit het veld en diverse onderzoeken wordt agrarisch natuur- en landschapsbeheer nog onvoldoende gezien als een mogelijke invulling van duurzame bedrijfsvoering. “En dat is een gemiste kans vinden diverse partijen”, vertelt Conny Clazing als teamleider van het Productteam Kennis van DLG in 2015. “Want met een betere positionering kan agrarisch natuur- en landschapsbeheer veel meer waarde krijgen voor de agrarische sector.”
Snel aan populariteit wint het begrip natuurinclusieve landbouw. Van Brussel tot Den Haag verwachten beleidsmakers veel van boeren die mét de natuur werken in plaats van tegen. De definities lopen sterk uiteen. Natuurbeschermers verwachten dat alle weidevogels, akkervogels en –kruiden weer terugkomen. Boeren verwachten kleine aanpassingen zodat de productie per hectare even hoog kan blijven of zelfs nog kan groeien. De eerste praktijkvoorbeelden scheppen nog geen duidelijkheid.
Meer nieuwe trends, zoals voedselbossen en duurzaam grondgebruik, passeren ook in dit hoofdstuk.
