Wild en natuurvlees
5. Grote grazers
Vlees van grote grazers biedt mogelijkheden. De markt voor wild rundvlees lijkt nog lang niet overvoerd, ervaart Stichting Taurus, de stichting die kuddes Schotse Hooglanders, Taurossen en Exmoorpony’s verhuurt aan natuurbeheerders. Taurus verkoopt via haar zusterorganisatie Wildrundvlees.nl BV het vlees via eigen afzetpunten, zonder tussenhandelaar. Zie: Wildrundvlees.nl.
Voorbeelden
- Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK) betaalt een agrariër voor de verzorging van circa 15 heidekoeien voor het beheer van de heide op het Wekeromsezand. De aanwas verkoopt GLK aan andere terreinbeheerders. Van een klein deel van de aanwas wordt stoofvlees gemaakt en in blikjes verkocht aan donateurs van GLK. GLK heeft op haar landgoederen ook brandrode runderen die in bruikleen zijn gegeven aan een aantal agrariërs. Ook van deze runderen verkoopt GLK een beperkt deel van de aanwas als vers vlees en stoofvlees aan eigen donateurs. Zie: glk.nl.
- Sinds september 2016 dragen heidekoeien bij aan het beheer van nieuwe heide op landgoed Het Lankheet bij Haaksbergen.
Schotse Hooglander. Foto: Pixabay.
6. Natuurvlees
Anders dan Taurus Vee is Natuurvlees-Nederland wel toegankelijk voor diverse leveranciers. Het initiatief met natuurvlees begon met de Natuurvlees Coöperatie Nederland (NCN), opgericht door de Unie van Bosgroepen, Staatsbosbeheer en Omnivoor in juli 2013. Dat initiatief was gebaseerd op onderzoek waaruit bleek dat de helft van de consumenten zich bereid toont meer te betalen voor vlees uit natuurgebieden. De Coöperatie schatte de potentie op €30 tot €60 miljoen per week, wat staat voor 100 tot 200 geslachte runderen per week. De consumentenwaarde is het dubbele. Inmiddels is het merk overgenomen door Meat Concepts en is de coöperatie opgeheven. Zie: meatconcepts.nl.
Natuurvlees-Nederland is een merk voor rundvlees afkomstig van vrouwelijke runderen van de vleesrassen Limousin en Blonde d’ Aquitaine die gebruikt worden voor het beheer van natuurgebieden in Nederland. Het vlees is te koop in de supermarkten van Emté, een onderdeel van Sligro. Natuurvlees-Nederland streeft naar landelijke bundeling van aanvoer, verwerking en afzet van natuurvlees met borging van dierenwelzijn, milieu en een redelijke prijs voor alle schakels in de keten. Meat Concepts werkt samen met TBO’s en overheden, maar ook met supermarkten en foodservice bedrijven. Zie: natuurvlees-nederland.nl. Verwante aanbieders: wildernisvlees.nl, puregraze.nl, puurnatuurvlees.nl, freenature.nl/free/p000008/wildernisvlees en schotsehooglanders.nl.
7. Hereford
Begrazing van natuurgebieden kan met diverse runderrassen. Natuur Beheer Limburg werkt met Hereford. Het is een jong bedrijf met vestigingen in het Limburgse Kessel en Nimsreuland in de Eifel. Eigenaar Giel Hermans: "Wij zijn ervan overtuigd dat we deze gronden op een economische manier kunnen beweiden en de natuurdoelen bereiken." Hereford runderen prefereren ruig gras. Hun rustige karakter maakt de kuddes gemakkelijk in de omgang. Ze kunnen het hele jaar buiten weiden. Zie: herefords.nl, natuurbeheerlimburg.nl en hereford.nl.
8. Buitengewone varkens
Een variant op natuurvlees biedt het project Buitengewone Varkens. Op diverse locaties in Twente, Groningen, Drenthe, Noord-Brabant en Amsterdam-Noord lopen groepen varkens in ongewone terreinen. Het project begon met Gasconne uit de Pyreneeën en Bonte Bentheimer in bossen, boomgaarden en akkers van de gemeente Hof van Twente. De varkens brengen een groot deel van hun leven buiten door. Initiatiefnemer Willem Rienks van adviesbureau ROM3D en de deelnemende boeren willen een doorbraak in de varkenshouderij. Buitengewone Varkens zoeken naar investeerders. Medio 2015 telde het project ruim tweeduizend crowdfunders en 160 varkens. Voor elke €200 krijgen bestellers zes vleespakketten met korting. Zie: buitengewonevarkens.nl.
9. Visvergunningen
Visvergunningen, zoals stichting Landgoed Linschoten uitgeeft in de Stiftsche Waarden langs de Waal bij Varik, kunnen een bescheiden inkomstenbron vormen. Verlenen van een visvergunning kan in sommige gebieden uitgebreid worden met verhuur van boten en overnachtingen. Zoals het Vlaamse kasteel van Bornem de helft van de jaarinkomsten haalt uit de verhuur van driehonderd visserschalets langs 5 kilometer Oude Schelde.
10. Geld verdienen met exoten
De Europese Kaderrichtlijn Water dwingt waterschappen tot investeren in wateropvang en ecologische kwaliteit. Dat leidt op steeds meer plaatsen tot hermeandering van rechtgetrokken beken, inrichting van waterbekkens en moerasvorming stroomopwaarts om overstromingen benedenstrooms te voorkomen. Waterschappen worstelen met invasieve exoten die de doorstroming belemmeren en de soortenrijkdom verlagen.
Zo komen in het Groene Hart veel Amerikaanse rivierkreeften voor. Deze kreeften planten zich snel voort en eten vrijwel alles wat ze tegenkomen. De rivierkreeft heeft weinig natuurlijke vijanden. De kreeften maken holletjes in de oevers, waardoor ze afkalven of instorten. Waterschappen zien deze kreeften graag op de Europese lijst van invasieve soorten, zodat ze bestreden kunnen worden ter bescherming van de waterkwaliteit en biodiversiteit. Bestrijding kost geld, maar kan ook geld opleveren. Want rivierkreeften zijn goed eetbaar.
De Kenniskring Visserij heeft het initiatief genomen om een verdienmodel te ontwikkelen voor de vangst en het vermarkten van rivierkreeften. In november 2015 kwam hiervoor een groep van (potentiële) vissers bijeen. Onder begeleiding van Wageningen Economic Research (voorheen LEI) is het proces van vangst tot consument in beeld gebracht en zijn afspraken gemaakt over vervolgacties waarmee de vissers zelf aan de slag gaan. Deze acties richten zich onder andere op het verkennen van de handel en groothandel, de mogelijkheden als streekproduct en het opzetten van een monitoringsprogramma en het verkennen van de opties. Bron: Stuurgroep Groene Hart, 14/12/15. Zie: wur.nl/nl/nieuws/Rapport-Kenniskring-Rivierkreeft-Groene-Hart.htm.
11. Ganzen
Het moeizaam gesloten ganzenakkoord strandde eind 2013 al voor de start. De deelnemende boerenorganisaties hadden moeite met de afgesproken winterrust. Onomstreden lijkt de afgesproken vermindering van het aantal overzomerende ganzen. Diverse provincies slagen erin regionale afspraken te maken, al leidt dat soms tot bizarre verschillen zodra ganzen een provinciegrens passeren. De vele duizenden ganzen, aangevuld met de 5.000 tot 10.000 ganzen die rond Schiphol worden gevangen en vergast, worden bijna allemaal opgegeten. Ze gaan naar poeliers en naar voedselbanken. In de machtiging die de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht hebben verleend om de dieren te doden, staat dat de ganzen moeten worden benut. Ganzen hebben een wildsmaak. Vooral het borststuk van ganzen geldt volgens kenners als een delicatesse. Bron: ANP, 3 juni 2013.
Voorbeelden
- De jonge onderneming Hollands Wild BV bouwt ketens voor wild uit Nederland, onder andere voor ganzen. De twee initiatiefnemers Dirk Jan Polak en Jo Kloet hebben ervaring als boer in groente en fruit, marketeer en groothandelaar. De onderneming brengt natuurlijke oogst (wild en wildplukken) naar boerderijwinkels, horeca en verder. Voor eetbare planten gebruiken zij een conserveringsmethode van de Universiteit Antwerpen en verzorgen verse aanvoer voor restaurants. Zie: hollandswild.nl.
- Charcuterie Gebroeders de Wolf verwerkt in 2015 10.000 ganzen vooral uit Noord-Holland, met name rond Schiphol. In 2016 volgen naar schatting 30.000 ganzen en in 2017 groeit de afzet tot 50.000. De veren gaan naar een bedrijf dat dekbedden maakt, de karkassen gaan naar dierentuinen en de afvalresten komen in diervoeding. De eigenaren Martijn van de Reep en Tom Zinger leveren gerookte ganzenborst, rillettes, terrine, dunne en dikke droge worst, saté en shoarmavlees aan restaurants, winkels en via internet. Zij geven elke maand een workshop ‘Van Gans tot Worst’. Zie: gavoorgans.nl en gebroederswolf.nl.
- Friesland wil vlees van geschoten ganzen kunnen verhandelen. Het college van Gedeputeerde Staten vindt dat brandganzen die door jagers worden afgeschoten, verhandeld mogen worden zodat ze veel breder voor consumptie benut kunnen worden. Op dit moment is dat vanwege de Europese Vogelrichtlijn en de Flora- en Faunawet niet mogelijk. Jagers mogen de brandganzen die ze hebben afgeschoten formeel alleen zelf opeten; als ze dat niet doen, moeten de kadavers worden vernietigd. In een brief van eind 2015 vraagt het Friese college aan staatssecretaris Van Dam van Economische Zaken of hij in Europees verband wil bepleiten dat de brandganzen op de lijst komen met vlees dat wel mag worden verhandeld. Want Friesland telt veel brandganzen, dus gaat het niet om een diersoort waarvan de instandhouding in gevaar is. Bovendien bedraagt de vraatschade van de ganzen niet minder €12 miljoen per jaar. Brandganzen mogen in Friesland in een deel van het jaar worden afgeschoten. Dat afschot is onderdeel van het akkoord dat de provincie in september 2014 sloot met boeren, natuurbeheerders en jagers. Bron: Friesch Dagblad, 16/12/15.
Grauwe ganzen. Foto: Pixabay.
