29. Europese subsidies
Veel provinciale ambtenaren weten niet dat eigen collega’s ‘op de derde verdieping’ kunnen helpen met grote hoeveelheden Europese subsidies, bijvoorbeeld ten gunste van Nationale Landschappen, meldt Peter Ros van het Nationaal Landschap Nieuwe Hollandse Waterlinie van Pampus tot Biesbosch. Bron: Bijeenkomst Servicenet Nationale Landschappen in gebouw Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed Amersfoort op 31 mei 2013.
Achtergrond. De Europese Commissie stelt geld beschikbaar voor Natura 2000 via niet-specifieke natuur- en landschapsfondsen. Het belangrijkste valt onder het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLb) en het landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling. Maar denk ook aan Structuur- en cohesiefondsen (zoals voor regionale ontwikkeling), Visserijfonds, LiFe+-fonds (specifiek voor natuur en milieu) en `het zevende kaderprogramma’ (specifiek voor onderzoek). De doelen voor Natura 2000-gebieden blijken met verschillende sectoren geïntegreerd te kunnen worden: land- en bosbouw, recreatie/toerisme, waterwinning en waterbeheer/-zuivering, kustverdediging, havenuitbreiding, biomassaproductie en visserij. Het gaat bij Europese subsidies om aanzienlijke bedragen. Al 25 jaar ondersteunt het Europese fonds Life+ natuurprojecten in de Europese Unie. Sinds de oprichting in 1992 zijn in totaal 198 Nederlandse projecten mede betaald vanuit dit budget. Daar was in totaal een investering van €585 miljoen mee gemoeid. Van dat bedrag kwam €167 miljoen via Life+ van de Europese Unie. Het budget van Life+ heeft een aandeel van 0,2% in het totale budget van de Europese Unie.
Natuurbeheerders zijn blij met de Europese steun. Als er geld vanuit Life+ beschikbaar komt, blijkt dat vaak een vliegwiel voor andere partijen om ook geld opzij te zetten, zo is de ervaring. De projecten worden tussentijds en achteraf gemonitord en geëvalueerd om te kijken of alle betrokken partijen zich aan de afspraken houden. Bron: Trouw, 12/05/17 en Kettunen, M. e.a., Assessment of the Natura 2000 co-financing arrangements of the eu financing instrument. A project for the European Commission # final report, Institute for European Environmental Policy, Brussel 2011. Voor een digitaal overzicht zie: rvo.nl/sites/default/files/Europese%20subsidies%20Interreg.pdf.
30. Europese steun voor vergroening bedrijventerreinen
Vier projecten in Noord-Brabant profiteren met ingang van januari 2016 van het Interreg-project ‘2B Connect’: de Automotive Campus in Helmond, het Ringselven nabij Budel (Dorplein), de bedrijventerreinen in Reusel-De Mierden (De Kleine Hoeven) en Bladel (De Sleutel). Doel van ‘2B Connect’ is het bevorderen van biodiversiteit op bedrijventerreinen. De provincie Noord-Brabant en haar Vlaamse partners leveren hiervoor in samenwerking met de Universiteit van Wageningen, kennis, netwerken en expertise.
Het vergroenen van bedrijfsterreinen sluit aan bij de klimaattop in Parijs en bij de biodiversiteitsstrategie van de Europese Commissie. Het samenbrengen van natuur en economische bedrijvigheid is ook één van de doelen uit het bestuursakkoord van de provincie. De Europese Commissie stelt in totaal ruim €3 miljoen beschikbaar in de vorm van cofinanciering om 70 bedrijventerreinen in de Vlaams-Nederlandse grensstreek te vergroenen. Daarvan komt ruim zes ton bij de Brabantse projecten terecht. Overheid, ondernemers en onderwijs willen innovatieve oplossingen kansen geven.
Steeds meer gemeenten en bedrijven willen hun terreinen natuurgericht en aansluitend op het omliggende landschap inrichten en beheren. De groene infrastructuur die zo ontstaat, speelt een belangrijke rol als natuurverbinding, en sluit aan op het Brabants Natuurnetwerk. Bovendien zorgen planten en bomen voor betere luchtzuivering, minder geluidsoverlast en een aangename werkomgeving. ‘2B Connect’ helpt bedrijven, gemeenten en onderwijsinstellingen aan de nodige kennis en financiële ondersteuning. Bron: provincie Noord-Brabant 
Vergroening van bedrijventerreinen. Foto: provincie Noord-Brabant
31. Zwols bedrijventerrein
Minder beton en asfalt, meer bloemen, planten en dieren op het nieuwe bedrijventerrein Hessenpoort aan de noordoostkant van Zwolle. Dat wil Initiatiefgroep Hessenpoort, Natuurlijk! voor elkaar krijgen. Bedrijven, natuurorganisaties, overheden en onderwijsinstellingen hebben al een en ander tot stand gebracht, zoals een oeverzwaluwwand, kruidenstroken en bijenkasten.
De oprichting van Initiatiefgroep Hessenpoort, Natuurlijk! was het resultaat van een discussiebijeenkomst in mei 2015, georganiseerd door online warenhuis Wehkamp, Natuur en Milieu Overijssel en rijksoverheidsorganisatie DuurzaamDoor. Bestuurlijk draagvlak is een belangrijke factor voor het slagen van de projecten in Hessenpoort. Ilse Sijtsema, parkmanager van de ondernemersvereniging en trekker van de Initiatiefgroep: “De onverkochte kavels en de publieke delen van het terrein zijn eigendom van de gemeente en soms ook van de provincie, zoals de provinciale wegen die langs Hessenpoort lopen.” De ondernemersvereniging gaf samen met DuurzaamDoor een presentatie aan de wethouder van economie en de wethouder van duurzaamheid van de gemeente Zwolle. Ook waren er beleidsmedewerkers van de provincie Overijssel. “Die reageerden enthousiast op onze plannen. De bereidheid om mee te werken is er.”
Het netwerk rondom Hessenpoort Natuurlijk! breidt zich uit. Partijen uit de vijf o’s - onderwijs, onderzoek, ondernemingen, overheid en maatschappelijke organisaties – doen mee. De netwerkaanpak is volgens Gerben Mensink van Natuur en Milieu Overijssel kenmerkend voor het initiatief, met kennisprogramma DuurzaamDoor als aanjager. “DuurzaamDoor weet ons aan de juiste partijen te linken en ervoor te zorgen dat ons netwerk steeds groter wordt. Met hun enthousiasme helpen ze de vaart in het project te houden.”
De deelnemende partijen hebben niet altijd hetzelfde motief om mee te doen, erkent Mensink. “Bedrijven zien eerder het economisch gewin, terwijl bij natuurorganisaties het belang voor de natuur op één staat. Maar dat geeft niet, want het doel is voor iedereen hetzelfde: een groener en natuurrijker Hessenpoort. Uiteindelijk creëren we zo een bedrijventerrein dat aantrekkelijk is voor werknemers, bezoekers en bedrijven die zich hier willen vestigen. Daar heeft iedereen profijt van.” Zie: ondernemersvereniginghessenpoort.nl/hessenpoort-natuurlijk en Economie en ecologie gaan hand in hand op Hessenpoort uit het vakblad Bedrijventerrein uit mei 2016.
32. Heffing waterschappen schrappen voor natuureigenaren
De Hoge Raad heeft op 7 november 2014 een gunstige uitspraak gedaan in één van de voorbeeldzaken over de waterschapsheffingen natuur. Vervolgens hebben alle waterschappen de uitspraak geaccepteerd door de laatste hoger beroepen in te trekken. De Hoge Raad geeft aan dat indien het beheer gericht is op ontwikkeling en instandhouding van het natuurdoel, het er niet toe doet of daar ook nog een product bij vrijkomt. Ook het inschakelen van een agrarische pachter bij het beheer doet volgens de Hoge Raad niet ter zake. Eigenaren die het opgelegde tarief voor ‘Ongebouwd’ hebben betaald in plaats van ‘Natuur’, ontvangen een teruggave. Zie: www.grondbezit.nl/fpg-nieuwsbericht/duidelijkheid-over-indeling-natuurterreinen-bij-waterschapsheffing.html
De Unie van Waterschappen verdedigde de stelling dat eigenaren van natuurweides waar dieren grazen een hogere landbouwheffing moeten betalen aan hun waterschap. FPG en natuurorganisaties willen liefst helemaal geen heffing betalen. Natuurgebieden zorgen voor schoon water, stellen zij. Om die reden vinden sommigen dat waterschappen moeten betalen voor waterzuivering.
De Hoge Raad oordeelt dat het waterschap het voorbeeldperceel onterecht als niet-natuurterrein heeft aangemerkt. Dat op het perceel agrarisch beheer plaatsvindt dat tot agrarische opbrengsten leidt, acht de Hoge Raad geen belemmering. Als het beheer er op is gericht dat het natuurtype zich kan ontwikkelen of wordt behouden, is er sprake van natuur. De Hoge Raad heeft met dit arrest een heldere, algemeen toepasbare en praktische uitspraak gedaan, meldt de VBNE.
Inmiddels heeft de Unie van Waterschappen een nieuw tarievenstelsel voorgesteld dat ook stuit op bezwaren van natuureigenaren. Zie: https://www.grondbezit.nl/fpg-nieuwsbericht/commissies-moeten-watersysteemheffing-voor-eigenaren-concretiseren.html.
