18. Openlucht
Inkomsten halen uit een openluchtbioscoop, –theater, zwembad, klim/speelbos of een uitzichttoren. Op diverse plaatsen lukt dat. Openluchtbioscopen vragen relatief weinig investeringen waar een relatief groot publiek op kan afkomen. In Frankrijk is daar veel ervaring mee, ook met licht- en klankspelen. Openluchttheaters, -concerten en locatietheater zijn er in diverse vormen en schaalgroottes. Landgoed De Horst in Driebergen bouwde in 2012 het Charles Maitland Theater dat plaats biedt aan 200 tot 500 bezoekers. Het theater is ingepast in het landschap. Dit soort ideeën staat beschreven in Kansen voor Gelders Arcadië, M. van Bleek, E. Storms-Smeets en E. van Winden uitgegeven door het Gelders Genootschap en uitgeverij Matrijs, oktober 2011. Zie: geldersgenootschap.nl/uploads/Kansenboek%20online%20pdf.pdf.
Voorbeelden
- Theater in ‘t Groen speelde enkele avonden een komedie van Shakespeare op landgoed Eyckenstein in Maartensdijk. Zie: theaterinhetgroen.nl.
- Theatercollectief EELT zoekt erfgoederen en andere bijzondere locaties om theatraal tot leven te brengen, samen met mensen uit de directe omgeving. Zie de presentatie in kasteel Geldrop tijdens de Slotmanifestatie van het Themajaar voor de Historische Buitenplaatsen op 30 november 2012. EELT is een samenwerking van Fontys Hogeschool voor de Kunsten, Minor Kunst, Cultuur en Onderzoek te Tilburg met studenten AV-productie/filmmaker van het Koning Willem I College in ’s-Hertogenbosch. Zie: www.eeltweb.nl.
- Theatergroep Groen Gras uit Almere gaf theaterworkshops in de natuur voor basisschoolleerlingen. Groen Gras nam kinderen mee naar wilde, ruige natuur, hoe ruiger hoe beter. In 2014 breidde Groen Gras de activiteiten uit naar Zeewolde, in het Horsterwold en het voormalige zanddepot in het dorp zelf. Kort daarna daalde de subsidie en stopte Groen Gras.
- De Engelse theatergroep Illyria speelt al vele jaren Shakespeare-toneelstukken op landgoed Schovenhorst in Putten. Zie: destentor.nl/regio/putten/shakespeare-te-zien-op-schovenhorst-1.6310098.
Theater op landgoed Schovenhorst bij het Veluwse Putten. Foto: Dorine Ruter / Flickr
19. Landschapservaringen, natuurbeleving
Beleving, en dus de mens, staat steeds vaker centraal in de natuursector. Hieronder een greep uit de vele mogelijkheden.
- Klaas-Hemke van Meekeren levert landschapservaringen. Hij is coördinator Streekfonds De Utrechtse Waarden, vanaf januari 2016 Netwerker Europese Subsidie Leader Weidse Veenweiden, vanaf juni 2015 ondernemer als Polderprof, tot juni 2015 tien jaar landschapscoördinator gemeente Montfoort in Groene Hart en tot september 2012 eigenaar van het bedrijf Sliet Landschap Experience. Met Sliet introduceerde hij kennismakingen met hout hakken, kip of gans slachten en bereiden, thee maken op houtvuur met planten van slootkanten, zeisen, met een professionele vlechter een bushokje bouwen van wilgentenen, coaching met snoeien van hoogstambomen als metafoor, met een architect iets bouwen van hout uit de polder. Deelnemers betalen €35. Sliet betaalt de boer voor het gebruik van land en knotwilgen, zodat de boer weer kan investeren in het landschap. Van Meekeren werkte samen met VIPbus om stedelingen naar het platteland te krijgen. Van Meekeren ziet in landschapservaringen een inkomstenbron met een hoger rendement dan excursies met de boswachter, die doorgaans per deelnemer een kleinere bijdrage betalen. Zie: polderprof.nl/pg-29337-7-95648/pagina/prof.html.
- In opdracht van de Werkgroep Behoud Lopikerwaard heeft Van Meekeren een aantal nieuwe arrangementen ontwikkeld voor de Utrechtse Waarden. Zoals ‘Naar de eendenkooi’, ‘De boer op’, ‘Wandelen met de polderwachter’, ‘Werken in wilg’, ‘Werken aan de wetering’, ‘In touw’ en ‘Broedkorf vlechten’. Zie: Landschapsmenu.nl. Dit project is mede gefinancierd door de Agenda Vitaal Platteland van Leader Weidse Veenweiden (Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling) en de provincie Utrecht.
- Natuurbelevingstochten met Op Vleugels, een samenwerking van stadsecoloog Toot Oostveen, vertelster Anne van Delft en bioloog Sjon Klaaijsen, met musici en anderen. Zij organiseren natuurtochten met een verhaal op bijzondere locaties en verzorgen programma’s voor groepen en organisaties. Zoals ’s avonds zoeken naar een nachtegaal, luisteren naar het concert van kikkers of de dans zien van vuurvliegjes. Zie: opvleugels.nl en annevandelft.nl.
- Groene bedrijfsuitjes. In de terreinen van Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer organiseert NatureXP bedrijfsuitjes, van feesten tot onderhoudswerk. De kosten per deelnemer starten bij €47,50, waarvan een deel gaat naar de terreinbeheerder. De minimum groepsgrootte is 20 deelnemers. Zie: naturexp.nl.
- Erik Kroon van het organisatiebureau SOS Events meldt eind februari 2014 in een tweet: “Na Geldersch Landschap nu ook overeenkomst gesloten met Staatsbosbeheer. De natuur als groene draad door onze events.” SOS Events organiseert vergaderingen, bedrijfsuitjes, incentives en teambuilding. Zie: sos-events.nl.
- Bart de Koning, actief in natuur- en milieueducatie, heeft een netwerk van vijftig mensen opgebouwd die activiteiten verzorgen zoals kinderfeestjes, lessen, activiteiten voor buitenschoolse opvang, maar ook teambuilding, familie- en bedrijfsfeestjes in natuurgebieden, parken en op landgoederen in heel Nederland. Het tarief voor een kinderfeestje begint bij €100 voor maximaal 8 kinderen. Inkomsten gaan naar de vijftig ‘feestjesgevers’. Bart de Koning ontvangt provisies en overheadkosten. Hij schrijft: “We hebben goede hoop dat Natuur is een Feest op termijn voor twee fulltime salarissen kan zorgen.” Zie: natuuriseenfeest.nl.
- Kees Boele biedt onder de titel Natuurpresentaties Nachtvlinderbelevenissen, Eetbaar Landschap en themadagen, bijvoorbeeld op natuurkampeerterreinen, met presentaties en lezingen, excursies en cursussen, in Nederland en Europa. Mail info@natuurpresentaties.nl, telefoon: 06-19782091. Zie: natuurpresentaties.nl.
Over beleving van natuur en wat beheerders kunnen doen, is al veel bekend:
- Van Matre, Steve, 2008. Interpretive design and the dance of experience. Institute for Earth Education Cedar Cove. Zie: interpscan.ca/content/book-review-interpretive-design-and-dance-experience-steve-van-matre
- Romijnders, Wout, 2013. Beleef de Twentse parels. De kapstok naar een optimale beleving van Hof Espelo, De Wildernis en Lonnekermeer door middel van de interpretatiemethode. Stageverslag Hogeschool Van Hall Larenstein/Landschap Overijssel. Zie: edepot.wur.nl/390448
- Over leefstijlen: recron.nl/leisure-leefstijlen-(kleurensegmentatie)/wat-zijn-de-leisure-leefstijlen
- Verslag veldwerkplaats over Interpretation methode: edepot.wur.nl/389164
20. Inkomsten uit een dassenhut
Vlakbij een dassenburcht staat sinds 2011 een geur- en geluidsdichte mobiele observatiehut waar betalende bezoekers het grootste roofdier van Nederland van dichtbij kunnen zien. Landschap Overijssel heeft in samenwerking met vereniging Das en Boom op een landgoed van de stichting IJssellandschap een ontvangstruimte ingericht waar een nagebouwde dassenburcht staat. Een dassengids begeleidt van mei tot en met augustus de avond, die een uur voor zonsondergang begint. Deelname kost €35. Landschap Overijssel heeft inmiddels ook een dassenarrangement voor bedrijven en werkt samen met landelijke excursie-aanbieders. Financieel doet de dasmobiel het goed, vindt Jessica Winter, hoofd communicatie van Landschap Overijssel. “Ruim €7000 aan opbrengsten in 2016 en een 70% score op het daadwerkelijk zien van een das zorgt voor positieve mond-tot-mondreclame. Zie: landschapoverijssel.nl/dassenkijken.
21. Safari’s in Nederland
Staatsbosbeheer begon in februari 2014 met een serie wildsafari’s gericht op ontmoetingen met 5 wilde dieren, Big Five genoemd: reeën, edelherten, wilde zwijnen, bevers en zeehonden. Vervoer gaat met een terreinwagen, een ecokar of kano. Dat kan in de Millingerwaard, de Biesbosch, Oostvaardersplassen, Veluwe, Almeerderhout, Hollands Duin en de Sallandse Heuvelrug. De prijzen met eten, drinken en vervoer variëren tussen €27,50 en €35 en bieden een avondvullend programma onder begeleiding van een boswachter. Boeken via: staatsbosbeheer.nl/grotevijf.
Staatsbosbeheer heeft ook voor de Oostvaardersplassen een groot pakket ontwikkeld van excursies, safari’s en cursussen, maar ook trouwpartijen en vergaderen. Over kamperen in het gebied en de randen ervan wordt nagedacht in samenhang met de ontwikkeling van het Nationaal Park Nieuw Land. Zie:
- pretwerk.nl/topnieuws/natuurgebied-oostvaardersplassen-krijgt-exclusief-recreatieprogramma/10803,
- staatsbosbeheer.nl/activiteiten/oostvaardersplassen/vergaderen-in-buitencentrum-oostvaardersplassen,
- staatsbosbeheer.nl/natuurgebieden/oostvaardersplassen/buitencentrum
Konikpaarden in de Oostvaardersplassen. Foto: Pixabay