Sterke groei multifunctionele landbouw
De publicatie 'Kijk op Multifunctionele Landbouw Omzet 2007-2023' is officieel overhandigd aan Gerbert van der Wal, MT-lid Agro Economisch beleid op het ministerie van LVVN. FPG maakt deel uit van het Platvorm MFL.
Multifunctionele landbouw groeit als nooit tevoren: met een recordomzet van 1,68 miljard euro in 2023 vormt diversificatie een steeds belangrijkere pijler voor agrariërs. Toch werpen complexe regelgeving en ruimtelijke beperkingen drempels op, waardoor gericht beleid nodig is om deze dynamische sector verder te laten bloeien.De omzet van multifunctionele landbouw in Nederland blijft groeien. Van 2020 tot 2023 steeg de omzet met 665 miljoen euro naar 1,68 miljard euro (figuur 1). Ruim een derde van de agrarische bedrijven combineert tegenwoordig traditionele landbouwactiviteiten met aanvullende diensten zoals zorglandbouw, recreatie en boerderijverkoop. Dit blijkt uit recent onderzoek van Wageningen Social & Economic Research (WSER) en cijfers van LTO Nederland.
Deze ontwikkeling toont aan dat agrariërs steeds vaker kiezen voor diversificatie om hun inkomsten te vergroten en risico’s te spreiden.
Figuur 1 Bron: Wageningen University & Research
Economische pijler
Multifunctionele landbouwactiviteiten spelen een steeds grotere rol binnen de agrarische sector. Vooral melkveehouders, graasdierbedrijven en akkerbouwers kiezen voor deze aanvullende verdienmodellen. Boerderijverkoop is de grootste activiteit met een omzet van 595 miljoen euro, gevolgd door zorglandbouw (450 miljoen euro) en recreatie (362 miljoen euro). Andere snelgroeiende sectoren zijn agrarische kinderopvang (158 miljoen euro) en agrarisch natuurbeheer (116 miljoen euro). De sterke groei van deze sectoren kan deels worden verklaard door de stijgende vraag naar lokale en duurzame producten, de toenemende behoefte aan zorgvoorzieningen op het platteland en de professionalisering van recreatieve en educatieve diensten op agrarische bedrijven. Zo heet zorglandbouw de afgelopen jaren geprofiteerd van een stijging in WLZ-vergoedingen en een groeiende vraag naar gespecialiseerde zorg.
Boerderijverkoop kende een forse omzetgroei door de populariteit van streekproducten en de toename van middelgrote verkooppunten die beter bestand zijn tegen inflatie en stijgende kosten.
Knelpunt: ruimtelijke ordening
Ondanks de positieve economische trend lopen agrariërs tegen uitdagingen aan. Een belangrijke drempel is het ruimtelijk beleid, waarbij het verkrijgen van vergunningen en het inpassen van activiteiten in bestemmingsplannen vaak complex is. In een LTO-enquête onder multifunctionele boeren werd ruimtelijke ordening als het grootste knelpunt benoemd voor verdere groei van deze sector.
Daarnaast ondervinden agrariërs belemmeringen op het gebied van wet- en regelgeving. De verschillen tussen gemeenten in de interpretatie van bestemmingsplannen en vergunningsprocedures zorgen voor onzekerheid bij ondernemers. Hierdoor kunnen innovaties en uitbreidingen binnen de multifunctionele landbouwsector worden vertraagd.
Partners Platform MFL 
