Schrappen natuurbeleid NPLG zet behalen natuurdoelen op scherp
Op 4 september ging minister Wiersma met Tweede Kamer leden in debat over het schrappen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Het is onduidelijk met welke instrumenten het kabinet het natuurbeleid willen voeren en de stikstofdoelen wil gaan halen. FPG wil juist wel die duidelijkheid hebben voor het toekomstperspectief van landgoederen en agrarische ondernemers.
Directeur FPG, Gerbrand van ’t Klooster: “Het NPLG was na decennia het eerste plan waardoor er weer substantieel zou worden geïnvesteerd in het landelijk gebied. Dat dit kabinet een streep door het NPLG zou halen komt niet onverwacht, maar haalt wel veel energie weg bij diegenen die met enthousiasme aan de slag zijn gegaan.”
Tijdens het debat bevestigde de minister het schrappen van het NPLG. In het hoofdlijnenakkoord is 5 miljard euro opgenomen voor agrarische innovaties, een opkoopregeling en aanpak van de mestmark en structureel 500 miljoen per jaar voor agrarisch natuurbeheer. Tijdens het debat zei de minister over het schrappen van het NPLG en de opgenomen bedragen in begroting: ‘het is geen hogere wiskunde dat met de 5 miljard euro per jaar die in de begroting voor landbouw is gereserveerd, er scherpere keuzes gemaakt moeten worden’. Over deze keuzes liet de minister zich niet uit tijdens het debat. Ze gaf aan hier meer duidelijkheid over te geven in het najaar. Kamerleden van de oppositie en de coalitie toonden zich kritisch. Derk Boswijk (CDA) gaf aan; ‘het kabinet gooit de instrumenten weg die nodig zijn’. Boswijk vroeg zich af of dit ‘goed bestuur’ is, duidend op de nieuwe bestuurscultuur waar de NSC zich hard voor maakt. In het midden bleef of coalitiepartijen VVD en NSC zich konden vinden in het besluit. De partijen gaven aan nieuwsgierig te zijn naar de plannen van de minister.
De reacties van de provincies zijn wisselend. Feit blijft dat doelen en opgaven van het landelijk gebied blijven. Provincies spelen een belangrijke rol bij het behalen. Het schrappen van het NPLG roept onzekerheid op over of deze nog behaald kunnen worden. Provincies waren vergevorderd met gebiedsplannen in het kader van het NPLG. De provinciale verenigingen van FPG zijn met hun leden nauw betrokken bij deze gebiedsplannen. Het is belangrijk dat de energie die in de gebiedsplannen is gestopt niet verloren gaat.
Economie, Ecologie en Erfgoed
FPG is ervan overtuigd dat verbetering van de natuur en ecologische doelstellingen kunnen samengaan met economische en culturele voorwaarden. Voorstellen daarover doet FPG in een eerdere notitie “Visie landschapsgronden: bekijk het breed” (2022). Daarin wordt ingegaan op mogelijkheden voor andere bedrijfsmodellen zoals “boerenlandgoederen” waarin grondgebonden en meer natuurgerichte landbouw, natuur, wonen en recreatie worden gecombineerd.
Landgoedmodel als mogelijkheid om transities te ondersteunen
De kracht en de waarden van het landelijk gebied liggen volgens FPG besloten in de veelzijdige functies die nauw met elkaar verbonden zijn. Landbouw- en voedselproductie met natuur, water, wonen, recreatie, energie, cultuurhistorie/erfgoed en landschap. Deze functies bestaan vaak naast elkaar, maar zijn ook vaak nauw verweven door onder meer de talrijke landgoederen. FPG bepleit de inzet van het landgoedmodel voor ondernemers en eigenaren die willen inspelen op de veranderopgaven in het landelijk gebied.
Centrale voorwaarden bij natuurbeleid zijn volgens FPG nog steeds dat de overheid realistische doelen stelt, voldoende tijd biedt voor aanpassing, investeringen in innovatie erkent en stimuleert, en daarop afgestemde wetgeving en meerjarige zekerheid biedt zodat grondeigenaren en agrarische ondernemers ook naar de toekomst weten waarom zij vandaag investeren.
