Cultuurbrief: FPG zet vraagtekens bij het verhoogde budget SIM

Verhoogde budgetten 2023 - 2025

Uit de evaluatie van de Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim) blijkt een structureel tekort. Daarom verhoogt de staatssecretaris voor de periode 2023 tot en met 2025 het jaarlijkse Subsidieplafond met €20 miljoen. Het is dus maar de vraag of deze €20 miljoen voldoende is om alle aanvragen te honoreren. De extra Sim-gelden worden gelukkig niet gehaald uit het beperken van bepaalde groepen eigenaren of uit de woonhuisregeling. Deze laatste regeling is onlangs met één jaar verlengd. Dat is positief te noemen.

Op basis van de uitkomsten van de aangekondigde verkenning naar de financiering van de monumentenzorg neem ze een besluit over de periode na 2025. Hiervoor zet ze zowel geld uit het coalitieakkoord als bestaande budgetten in. In de begroting valt te lezen dat vanaf 2026 e.v. er structureel €5,8 miljoen extra beschikbaar komt.

Om te stimuleren dat restauraties zo goed mogelijk worden uitgevoerd, heeft de staatssecretaris aangegeven om de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit de Monumentenzorg te laten ondersteunen (jaarlijks €600.000 tot 2025). Daarnaast zal het Boerderijenfonds versterkt worden om restauraties van monumentale boerderijen mogelijk te maken (€2 miljoen in 2023).

Beleidsdoorlichting Erfgoed

Op 26 september 2022 heeft de Staatssecretaris van OCW het eindrapport “Beleidsdoorlichting Erfgoed” naar de Tweede Kamer gestuurd. Het onderzoek is uitgevoerd door DSP uit Amsterdam. Het rapport is niet alleen een beleidsdoorlichting, maar ook een erfgoedbalans en een wetsevaluatie. Zoals de Staatsecretaris stelt drie rapporten in één. Het is tot stand gekomen in samenspraak met vertegenwoordigers uit het erfgoedveld. De Staatssecretaris schrijft in haar aanbiedingsbrief dat ze het rapport met de erfgoedsector gaat bespreken en begin 2023 met een beleidsreactie komt.

Verduurzamen

De instandhoudingssubsidie is bestemd voor reguliere onderhoudskosten op basis van een 6-jarig onderhoudsplan. Vanaf 2022 bedraagt het subsidiepercentage 40% voor eigenaren die hun rijksmonument bedrijfsmatig gebruiken. Voor overige eigenaren en Professionele organisaties voor monumentenbehoud (POM) blijft het subsidiepercentage 60%. Lopende subsidieaanvragen houden het percentage dat op het moment van aanvragen van toepassing was (50% of 60%).

Daarnaast zou het opportuun zijn wanneer de instandhouding van monumenten samen kon gaan met het verduurzamen ervan. Op die manier kunnen eigenaren hun energiekosten drukken en beter in staat zijn om het monument in topconditie te houden. Echter, op dit moment gaat het verduurzamen van monumenten stroef, vanwege belemmeringen zoals regelgeving rondom vergunningverlening en subsidievoorwaarden. 

Groen erfgoed

Voor subsidieverlening van groene monumenten zijn jaarlijks € 8,3 miljoen beschikbaar. Het blijkt uit eigen consultatie bij de achterban van FPG, dat dit budget structureel te kort schiet. Dit jaar zijn van de totaal 170 aanvragen, 38 afwijzingen geweest vanwege budgettaire redenen.

Samenwerking

Sinds enkele jaren werkt FPG binnen het verband van de Federatie Particuliere Monumenteneigenaren (FPMe) samen met Bewoond Bewaard en de Vereniging Particuliere Historische Buitenplaatsen. Deze partijen zijn sterk betrokken geweest bij de totstandkoming van de woonhuissubsidie-regeling, die sinds 1 januari 2019 in de plaats is gekomen van de fiscale aftrek van onderhouds- en instandhoudingskosten.

Door intensief lobbywerk hebben FPG en FPMe een aantal bijstellingen en wijzigingen in de woonhuissubsidieregeling kunnen bewerkstelligen. Het credo van de Minister van OCW in het parlement is en was, dat – door de omzetting van fiscale aftrek naar een subsidieregeling – “niemand er financieel op achteruit zou mogen gaan”. Daar werken we graag aan mee, opdat we wensen dat zoveel mogelijk eigenaren/bewoners van rijksmonumenten gebruik zullen maken van deze regeling.