Landgoeddag op Prattenburg

Op zaterdag 9 april aanstaande zijn wij met onze Landgoeddag te gast bij de familie Van Asch van Wijck op hun prachtige landgoed Prattenburg in Rhenen. 

In de ochtend belichten we het thema van deze Landgoeddag Recreatie en Toerisme. De recreatiedruk in het buitengebied is flink gestegen. Onder invloed van de coronacrisis is dit verder verstrekt. Drie ondernemende landgoedbeheerders presenteren hun innovatieve concept waarmee niet alleen de hoge recreatiedruk meer in evenwicht is gebracht, maar ook een verdienmodel geïntroduceerd. Zo kunnen bezoekers op een positieve manier bijdragen aan de instandhouding van het landgoed.

Na de lunch vertelt Henrick van Asch van Wijck ons meer over de geschiedenis en het huidige beheer van landgoed Prattenburg. Het familielandgoed beslaat ruim 430 hectare, waarvan 400 hectare bos, ruim 17 hectare park, een aantal kleine heideterreinen en landbouwgrond. Er zijn 19 rijksmonumenten waarvan 12 gebouwen. Het bos is opengesteld voor het publiek.

Programma

10.00 uur      Ontvangst met koffie en thee

10.30 uur      Welkom en inleiding door Bibian van Rijckevorsel (bestuur FPG)

10.40 uur      Support Nature door Jan Derck van Karnebeek

11.15 uur      Treeker Trail door Willem Schimmelpenninck van der Oije

11.45 uur      Nieuwe horecaconcepten door Henrick van Asch van Wijck

12.15 uur      Lunchbuffet

13.15 uur      Geschiedenis en beheer landgoed Prattenburg

13.45 uur      Begeleide rondwandeling door het park en over het landgoed 

14.45 uur      Afsluiting met een hapje en een drankje

Achtergrondinformatie over Landgoed Prattenburg

Familielandgoed Prattenburg is gelegen in de gemeenten Veenendaal en Rhenen en beslaat ruim 447 hectare. Daarvan is 400 hectare bos, ruim 17 hectare park, een aantal kleine heideterreinen en landbouwgrond. Het bos is opengesteld voor het publiek. Het bos grenst aan de westzijde aan Staatsbosbeheer, ten zuiden aan de bebouwde kom van Elst en ten oosten aan het Utrechts Landschap, landgoed de Dikkenberg en Kwintelooyen. Landgoed Prattenburg wordt al sinds de 17e eeuw gekoesterd en beheerd door de familie Van Asch van Wijck.

Van boerderij tot kasteel

Het huis Prattenburg was als boerderij al in de late middeleeuwen bekend en moet toen aanvankelijk “Grootveld” geheten hebben. De naam “Prattenburg” duikt voor het eerst op in oude akten in 1502 wanneer een stokoude Ludolf Quynt verklaart dat hij als kind bij zijn ouders op de hoeve “Prattenborch” woonde en daar schapen hoedde. Na in verschillende handen te zijn geweest komt Prattenburg in 1694 in het bezit van Jacob van Wijck, kanunnik van St. Marie te Utrecht. Hij laat het twee jaar later achter aan zijn neef mr. Anthony van Asch van Wijck, burgemeester van Utrecht. Enkele decennia eerder waren in dit gebied al terreinen in handen van de familie.

19e en 20e eeuw

Aan het eind van de negentiende eeuw (1887) liet jhr. Mr. van Asch van Wijck het huis geheel herbouwen waarbij het grotendeels zijn huidige neogotisch uiterlijk kreeg. De toren, gebouwd op de oude fundamenten, kreeg een piramidevormig dak en werd opgenomen in een veel groter bakstenen complex met verscheidene zijtorentjes. In de jaren vijftig van de twintigste eeuw is het huis verbouwd en aangepast aan de eisen van deze tijd. Het park is direct rond het huis in of rond 1896 ontworpen door de tuinarchitect Otto Schultz met handhaving van het eeuwenoude lanenstelsel, terwijl Leonard Springer zich in de jaren daarna met het park van Prattenburg heeft bezig gehouden. De vijverpartij werd door Copijn aangelegd. In de laatste jaren is door de familie van Asch van Wijck veel tijd en energie aan het onderhoud en herstel van het park besteed. 

Bosbeheer

De bossen van Prattenburg lopen van de grens bebouwde kom van Veenendaal tot aan de jeugdherberg van Elst. De bossen worden beheerd volgens de principes van het geïntegreerde bosbeheer, dat wil zeggen dat er gestreefd wordt naar een mix van houtproductie, recreatie en natuurbeheer, niet overal in gelijke mate maar afgestemd op de groeiplaats en de aanwezige boomsoorten. 

Voor de houtproductie zijn de douglas, de Amerikaanse eik en de grove den van belang. Voor de recreatie is het uitgebreide netwerk van lanen en de variatie in boomsoorten juist zo aantrekkelijk voor de bezoeker. Oude en dode bomen, maar ook de structuur van het bos en de soortenrijkdom zijn van groot belang voor de in het bos levende planten, dieren en insecten. De bossen van Prattenburg zijn gecertificeerd volgens de FSC, dit keurmerk geeft aan dat de bossen op een duurzame wijze beheerd worden.

Op Prattenburg wordt al jaren gewerkt aan een gezond en vitaal bos. Toch kan de wandelaar ook in het bos de gevolgen van de warme droge zomers zien. Er wordt al geruime tijd geëxperimenteerd met ‘nieuwe’ klimaat bestendige soorten als esdoorn, linde, kastanje, boomhazelaar en een speciaal type berk. Ook met het oog op het vastleggen van CO2. De eerste investering voor de aanplant met specifiek klimaatslimme soorten wordt bekostigd vanuit de opbrengsten van de PrattenburgRun van 2019. De dunnings- en oogstwerkzaamheden voor deze winter zijn inmiddels weer voltooid. Zodra de ondergrond in de bossen wat droger wordt, zal het hout worden opgehaald.

De natuurterreinen en de biodiversiteit op Prattenburg worden met grote zorg onderhouden en gemonitord. Waar mogelijk worden nieuwe natuurgebieden ontwikkeld, zoals het heideveld van 3,5 hectare. Dit gebeurt volgens de richtlijnen van de in 2009 opgestelde Gedragscode Natuurbeheer. Deze Gedragscode Natuurbeheer is opgesteld door het Bosschap met medewerking van Staatsbosbeheer, de 12 Landschappen, de Federatie Particulier Grondbezit en Natuurmonumenten.