De LNV begroting lag eigenlijk op de formatietafel

Op woensdag 1 december en donderdag 2 december jl. vond de jaarlijkse begrotingsbehandeling plaats van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Twee dagen waarin de Kamerleden met minister Schouten in debat gingen over de (financiële) toekomstplannen. Ver kwamen de partijen echter niet, omdat vele vernieuwende onderwerpen en plannen namelijk nog op de formatietafel liggen. De begroting is op 7 december door de Tweede Kamer goedgekeurd. Naast hoopvolle handreikingen vanuit minister Schouten, deelt FPG ook een aantal zorgen met verschillende politieke partijen die helaas nu onbeantwoord bleven.

Verrommeling landschap

Wanneer er besloten wordt om pachters (onvrijwillig) uit te kopen ten behoeve van de stikstofcrisis, deelt FPG de mening van de VVD om te voorkomen dat het cultuurhistorische landschap verrommelt. Wij zijn van mening dat overheden allereerst in samenspraak met de (ver)pachters moeten kijken of er ingezet kan worden op innovatie of andere mogelijkheden. Uitkoop moet niet de inzet van het kabinet zijn, maar als laatste instrument. Soms kan het namelijk ook gunstig uitpakken voor een pachter die al wil stoppen.

Daarnaast pleiten we ervoor dat vrijgekomen gronden blijven passen bij het karakter van de omgeving. Particuliere terreinbeheerders weten vaak heel goed wat dat betekent. Vrijgekomen gronden moeten dan ook niet per definitie in handen komen van overheden bij een gedwongen uitkoop. Gelukkig heeft de Hoge Raad al uitgesproken dat overheden iedereen gelijke kansen moeten geven om grond te verwerven als zij overgaan tot het verkopen ervan. Dit geldt voor FPG dan ook wanneer pachters stoppen. Vrijwillig of niet.

Groene boa’s

FPG is daarnaast blij met de toezegging tijdens de begrotingsbehandeling van Justitie en Veiligheid toen duidelijk werd dat er brede steun bestaat voor betere uitrusting van en grotere capaciteit bij groene boa’s. FPG vond al eerder dat er schot in de zaak was over dit onderwerp en dat het ministerie werk maakt van groene boa’s. Ook minister Schouten zei tijdens de begrotingsbehandeling dat het belangrijk is dat toezicht en handhaving in de volle breedte, ook in het buitengebied, worden versterkt. Dit komt ook de strijd tegen de wildstroperij en illegale afvaldumpingen ten goede.

 Het blijft alleen afwachten hoe gegarandeerd wordt dat extra budget aan capaciteitsuitbreiding besteed wordt en ervoor zorgt dat het extra budget bij de juiste partijen terecht komt. Datzelfde geldt voor de gebiedsaanpak per provincie en de daarin op te nemen maatregelen in het kader van vrijgekomen gronden door gestopte of uitgekochte boeren tegen verrommeling landschap.

 Voedselbossen

De SP sprak o.a. over voedselbossen. Hiervoor diende zij een motie in dat aangenomen is. Hierin wordt de minister verzocht zich in te spannen om de benodigde financiële middelen vrij te maken voor de verdere uitbreiding van het aantal hectare voedselbossen door bekwame uitvoeringsorganisaties met praktijkervaring. FPG hoopt hiermee dat bij de inzet vanuit LNV bijgedragen kan worden aan bossen waarbij het verdienvermogen van de boseigenaar niet in het gedrang komt en aansluit bij de doelen voor zowel landbouw als natuur.

Pachtbeleid Rijksvastgoedbedrijf aangepakt

Door een motie van de toekomstige coalitiepartijen moet het Rijksvastgoedbedrijf haar pachtbeleid aanpassen. Door ten eerste geen gronden meer in éénjarige pachtgronden uit te geven. En ten tweede een pachtkortingsregeling, in lijn met het recente aangekondigde a.s.r initiatief, voor boeren die werken aan een duurzame bedrijfsvoering.

Daarbij wordt aansluiting gezocht bij bestaande certificeringsprogramma’s. FPG snapt dat het Rijksvastgoedbedrijf tot de orde wordt geroepen. Het beleid van de afgelopen jaren, waarbij gebruik werd gemaakt met een soort tendersysteem, is heel schadelijk geweest voor het imago van alle verpachters. Daar hebben leden van FPG last van in de publieke opinie en in het contact met pachters.

Tegelijkertijd moeten we ook erkennen dat de voorgestelde pachtkortingsregeling voor het Rijksvastgoedbedrijf, weinig échte verandering zal brengen. Daarvoor moet namelijk de hele pachtregelgeving op zijn kop. Van de gronden van het Rijksvastgoedbedrijf ligt 90% vast in reguliere pachtcontracten. Op die gronden verandert niets met deze motie.

FPG zegt al jaren dat de pachtersbescherming te groot is. Dit leidt tot verlies aan pachtareaal en beperkte toegang voor jonge ondernemers tot pachtgronden, vanwege de “eeuwigdurende” contracten voor zittende pachters. Het huidige beleid ten aanzien van reguliere pacht blokkeert daarmee ook de gebiedsgerichte aanpak die in de komende jaren van de grond moet komen en het groter wordende financieringsvraagstuk, waarbij het kopen van grond steeds moeilijker wordt door nieuwe bankeisen.

De formerende partijen mogen wat FPG betreft meer ambitie laten zien door middel van een flinke aanpassing van het pachtsysteem. FPG heeft haar ideeën daarover opgeschreven in haar visie “de kracht van pacht”.

Verdienvermogen bepaalt uiteindelijk het succes

FPG benadrukt nogmaals de noodzaak van een integrale gebiedsgerichte aanpak en is ook van mening dat duidelijke afspraken tussen overheden moeten worden gemaakt. Echter, FPG stelt tegelijkertijd vast dat in de discussie er onvoldoende aandacht is voor de rol en positie van ondernemers en eigenaren, en voor het verdienmodel en verdienvermogen als doorslaggevende factor voor het succes van die aanpak. Juist in de regio’s waar een transitie van de grond moet komen, verdienen de meeste ondernemers hun brood met landbouw. Soms en steeds vaker in combinaties met recreatie, natuurbeheer, zorgen bijvoorbeeld energieproductie.