Kamerbrief: duurzaamheidsvoorwaarden bij pacht niet mogelijk

Op 16 april informeerde Minister Schouten de Tweede Kamer over de mogelijkheden om het gebruik van glyfosaathoudende middelen op gronden van het Rijksvastgoedbedrijf te verminderen of te stoppen. De Kamerbrief toont dat LNV en Rijksvastgoedbedrijf hetzelfde probleem hebben als particuliere verpachters: de pachtwetgeving staat niet toe dat verpachters voorwaarden stellen bij het grondgebruik. En dan met name bij gronden die onder de regulier pachtvorm vallen. Dat is een probleem omdat het totale areaal van deze pachtvorm nog steeds meer dan 200.000 hectare beslaat.

Kortlopende pacht

Kort gezegd sluit de pachtwetgeving niet aan bij de gewenste verduurzaming in het Nederlandse landelijke gebied. Het door de minister voorgestelde proefproject in de brief lost ook niet het kernprobleem op, want dat zit hem in de wetgeving. Voorwaarden stellen kan nog wél bij liberale pachtvormen en korte termijncontracten. Maar ook daar blijft het opletten, gezien de recente gerechtelijke uitspraken die duurzaamheidsvoorwaarden terugdraaien voor kortlopende pachtcontracten in Noord Holland.

Drie oorzaken

De beantwoording aan de Kamer toont eens te meer aan dat de huidige reguliere pachtvorm een nutteloos instrument is geworden dat niet meer gebruikt wordt door verpachters en pachter voor nieuwe overeenkomsten. Dit heeft drie oorzaken. Ten eerste duurzaamheidsvoorwaarden kunnen niet contractueel vastgelegd worden, zoals ook in de brief van de minister wordt beschreven. Ten tweede leiden de dwingendrechtelijke bepalingen in de huidige wetgeving ertoe dat de pachter overmatig beschermd wordt. Dit leidt tot gebrekkige mobiliteit van pachtgrond en minieme kansen voor jonge ondernemers. Dat is een gemiste kans want pacht wordt steeds belangrijker voor bedrijfsontwikkeling. Dit is een gevolg van strengere financieringseisen bij grondaankoop. Tenslotte blijft het rendementsvraagstuk een enorme uitdaging voor particuliere verpachters. De huidige vermogensrendementsheffing in box 3 leidt tot een gemiddeld negatief rendement per hectare bij de reguliere pachtvorm. Dat is onhoudbaar.

Oplossingen

FPG vindt dan ook dat er voor langere contracten meer ruimte moet komen voor onderlinge afspraken over prijs, duur en duurzaam grondgebruik. In de vernieuwde pachtvisie van FPG, die deze maand wordt gepubliceerd, wordt verder ingegaan op de geboden oplossingen. Op korte termijn kan LNV al stappen zetten door de AOW-leeftijd als beëindigingsgrond in te stellen bij reguliere pachtcontracten. Die oplossing wordt breed gedragen.