Verkiezingen 2021 - SGP: “Particuliere eigenaren kunnen voor de balans zorgen”
In de aanloop naar de verkiezingen op 17 maart publiceert FPG individuele interviews met 5 Kamerleden en Minister Schouten. Het eerste interview is met SGP Kamerlid Roelof Bisschop. Hij is de nummer 3 op de SGP-kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. De interviews zijn verwerkt in een verkiezingsspecial in de volgende editie van De Landeigenaar.
Belangrijke thema’s voor grondeigenaren en beheerders passeren de revue in de interviews. Zo kunt u 17 maart een geïnformeerde keuze maken! Deze interviewreeks volgt op eerdere inspanningen van FPG in het kader van de verkiezingen met het FPG verkiezingspamflet.
Terugblik
We kijken kort terug naar de afgelopen regeerperiode die op het gebied van landbouw en natuur. Wat heeft u bereikt voor grondeigenaren?
Bisschop: “De SGP wil zorgen voor een goed beheer van het landelijk gebied. Dat betekent zorgen voor natuur, en ruimte bieden aan de landbouw om zich te ontwikkelen. De overheid moet zorg dragen voor het vitaal blijven van de openbare ruimte en het platteland. Dat is onze drijfveer als SGP.
Een specifiek punt waar we blij mee zijn is dat bij de behandeling van de omgevingswet een gebruiksvergoeding voor grondeigenaren van commerciële leidingen en kabels hebben gerealiseerd. Dat is ons initiatief geweest (samen met het CDA). De minister is nog bezig met de uitwerking ervan, maar dat ziet er goed uit.
Een ander punt is dat miljoenen op dit moment op de plank blijven liggen omdat geen geschikte gronden voor natuurcompensatie beschikbaar zijn. Wij pleiten er actief voor dat deze middelen voor natuurbeheer voor particulieren en boeren beschikbaar komt. Dat gaat sneller en komt net zo goed terecht. Om ambtelijke redenen is men daar beducht voor, maar de Minister heeft nu onze vragen toegezegd dat ze met de provincies in gesprek gaat hierover.
Ruimtedruk en onteigening
In 2020 legde de stikstofcrisis opnieuw de grootste spanning in Nederland bloot, ruimtegebrek. Deze crisis heeft de natuur-, klimaat-, en woningbouwopgave verzwaard voor Nederland en komt bovenop de nodige energietransitie. Dit is een enorme verantwoordelijkheid voor particuliere eigenaren in het buitengebied die 2/3e van de grond beheren. Hoe kijkt u aan tegen deze uitdagingen?
Bisschop: Particuliere eigenaren kunnen voor de balans zorgen. Wij zeggen letterlijk in ons verkiezingsprogramma dat we onze omgeving beheren als “een rentmeester dat doet met het landgoed dat hem is toevertrouwd”. Je beheert iets wat je wil doorgeven aan de komende generatie. Grondeigenaren gaan niet voor de snelle klap geld. Werken met de grond is verweven met duurzaamheid en verantwoord gebruik.
Door als overheid in te zetten op particulier en agrarisch natuurbeheer leg je een economische drager onder het platteland. Maak dat zichtbaar en laat dat blijken in de financiële tegemoetkoming. En als je dat meerjarig doet dan snijdt dat mes aan heel veel kanten. De vitaliteit van het platteland vergroot je, de kwaliteit van de openbare ruimte vergroot je, de draagkracht onder het platteland versterk je. Je krijgt daarmee een meer geïntegreerde benadering van natuur en landbouw.
Bisschop: Wij staan verder uiterst gereserveerd tegenover onteigening. De overheid heeft in principe niet het recht om het bezit van haar burgers te claimen. Onteigening van grond om van landbouw natuur te maken is voor ons niet bespreekbaar. Geef grondeigenaren vooral de mogelijkheid om gestelde doelen zelf te realiseren. Onteigening is dan helemaal niet nodig.
Investering in natuurbeheer en de grondeigenaar
Het programma Natuur is in 2020 vastgesteld tussen provincies en het Rijk met een substantiële impuls voor in natuurbeheer voor de komende 10 jaar. Wat zijn de prioriteiten voor uw partij bij natuurbeheer? En wat verwacht u van grondeigenaren en beheerders?
Bisschop: We beoordelen het Programma Natuur op integraliteit. Laat de landbouw de natuur versterken en omgekeerd. Er wordt teveel vanuit de schuttersputjes gedacht. Daarom zeggen wij: zorg voor die integratie. Dan krijg je een breder effect van je natuurmaatregelen. Die kan de landbouw en omgekeerd de landbouw de natuur versterken. Het zijn geen gebieden die je moet afpalen met hekken heggen en afrasteringen. Dat moet je niet willen. Waar je kan integreren doe dat vooral. En zorg voor ruimte voor actief wildbeheer door jacht. Er moet bijvoorbeeld meer ruimte komen om op de vos te jagen. Wil je biodiversiteit bevorderen en daarbij de weidevogelstand stimuleren dan moet je ook dat onder ogen durven te zien.
In het natuurbeleid maakt de SGP zich zorgen over de eenzijdige benadering alsof we natuur als een tuin moeten inrichten en onderhouden. Nee, op de natuur heb je als mens maar beperkt invloed. Accepteer dat en creëer zo goed mogelijk de randvoorwaarden, maar ga niet te dwingend opleggen wat voor een soort natuur waar precies moet komen. Ik denk dat je daarmee de samenleving met enorme kosten opzadelt terwijl de waarde ervan beperkt is.
SGP is er niet voor dat natuurbeheer wordt neergelegd bij TBOs en dat de overheid regulerend optreedt. In sommige situaties is dat goed, maar je rooit het er niet alleen mee. Onze indruk is dat TBOs meer de statische beheerders zijn terwijl agrarische en particuliere beheerders veel meer inspelen op de dynamiek in een gebied. Agrariërs en eigenaren van particuliere gronden moeten veel meer waardering krijgen voor hun uitvoerende taken. Een fatsoenlijke vergoeding is daarbij van cruciaal belang.
Pacht en fiscaliteit
Pacht is een belangrijk hulpmiddel voor bedrijfsontwikkeling van boerenbedrijven en het kan verduurzaming bevorderen. In Nederland wordt 480.000 hectare verpacht, dat is meer dan een kwart van de landbouwgrond. Het aandeel langdurige pacht daalt daarbij al jaren. Dit is een gevolg van een onrendabele prijs (door pachtnormen) voor verpachters, teveel rechtsbescherming voor zittende pachters, en beperkte mogelijkheden om afspraken te maken over duurzaam grondgebruik. Dit is een probleem voor startende ondernemers die grond nodig hebben en het vertraagt de transitie in de landbouw . Daarbij wordt door de stijgende vermogensrendementsheffing voor particulieren het financieel steeds onaantrekkelijker. Hoe denkt u pacht weer aantrekkelijk te maken? Hoe wilt u rentmeesterschap en groen ondernemen (fiscaal) stimuleren?
Bisschop: Wij denken dat de duurzaamheid en kwaliteit van het buitengebied gediend is bij eerder langlopende dan kortlopende pachtcontracten. Daar moeten grondeigenaren dan wel een fatsoenlijk rendement op krijgen. Daarom hebben we meermaals aan de bel getrokken om de problematiek rond de vermogensrendementsheffing recht te trekken. Institutionele beleggers, TBOs en overheden betalen vrijwel niets over hun pachtopbrengsten, particuliere eigenaren wel. Maar ja aanpassing kost geld, maar daar is de Minister van Financiën niet zo blij mee geloof ik. Toch gaan we door. De gestage druppel holt de steen uit, al is deze steen is wel erg hard.
Een pachter wil een goede opbrengst van de grond. De eigenaar wil een goed beheer. Ik denk dat bij langlopende contracten de balans tussen grondgebruik en kwaliteit van de grond beter gediend is dan bij kortlopende pacht. Dan loop je toch eerder het risico dat de pachter het maximale uit de grond haalt. Binnen de randvoorwaarden duurzaamheid, vitaliteit en goed beheer zoeken we naar pachtvormen die werken. Ik roep de FPG op in het regeerakkoord een zinsnede te krijgen de pachtregeling te herzien.
De kern is dat goed rentmeesterschap beloond moet worden. Naast het aanpakken van de vermogensrendementsheffing moeten ook financiële middelen voorhanden zijn voor grondeigenaren. SGP vindt bijvoorbeeld dat aan de natuurcompensatiegelden teveel eisen gesteld worden waardoor particulieren nauwelijks in aanmerking komen.
De toekomst
Tot slot een vraag over de toekomst. In 2030 willen we allemaal duurzamer en groener produceren terwijl we de natuurbescherming in Nederland naar een hoger niveau willen tillen. Hoe onderscheidt uw partij zich van de anderen richting 2030 bij deze ambitie?
Bisschop: Ter linkerzijde is het denken vanuit de tegenstelling tussen landbouw en natuur wel erg nadrukkelijk aanwezig. Wij gaan uit van het samenspel tussen landbouw en natuur. En wij bepleiten dat bij opgaven in het landelijk gebied, eigenaren en beheerders niet van bovenaf hiermee geconfronteerd worden maar dat die actief betrokken worden. Met name de nadruk op het samenwerken met in plaats van het tegen elkaar overstellen dat dat typerend is voor de SGP.
Tot slot wil ik nog zeggen richting eigenaren en beheerders: Blijf aan de bel trekken en de samenwerking zoeken. Het is goed dat de FPG een substantieel deel van het landelijk gebied vertegenwoordigt. Landgoederen en particuliere eigenaren hebben alles in zich om te laten zien dat het combineren van functies toegevoegde waarde heeft.
