Wederom lagere pachtnormen in 2020 herbevestigt het failliet van pachtstelsel

In 2020 vallen de door de overheid vastgestelde maximale pachtnormen voor het vierde jaar op rij lager uit. In 12(!) van de 14 pachtprijsgebieden zijn de normen lager (klik hier voor de cijfers). Verpachters leveren hierdoor weer verder in.

Berekeningen van FPG wijzen uit dat inmiddels voor 56% van de pachtgebieden de pachtopbrengst lager is dan de vermogensbelasting. In bijvoorbeeld Haarlemmermeer is dit negatieve saldo inmiddels €369/ha en op Goeree Overflakkee €389/ha.

Jaarlijks neemt het areaal regulier verpachte grond af. Met de verdere daling van de pachtnormen in 2020 zal dit verloop nog sneller gaan. De combinatie van steeds verder dalende pachtprijzen enerzijds en harde belastingverzwaringen anderzijds, zorgen voor een onhoudbare situatie voor langjarige pachtcontracten. Op lange termijn is dit ook voor pachters funest omdat de beschikbaarheid van pachtgronden afneemt. Dat het traditionele pachtsysteem failliet is, moet de hele agrarische sector zorgen baren.

Opnieuw grote schommelingen in pachtnormen 2020

De pachtnormen fluctueren ook dit jaar weer enorm. In gebieden met overwegend melkveehouderij ligt de daling tussen de -10% en -17%. De schommelingen in gebieden met veel akkerbouw zijn nog groter. Die lopen uiteen met dalingen van maar liefst -22% in de Veenkoloniën en een stijging van 20% in het Zuidelijk akkerbouwgebied. In het Zuidelijk akkerbouwgebied was vorig jaar juist sprake van een daling van 38%. Dit zijn belachelijke schommelingen waar een verpachter noch pachter mee gediend is.

Grote fluctuaties in veranderpercentages en pachtnormen in de lopende contracten moeten zo snel als mogelijk worden ingekaderd. Hierdoor kunnen uitschieters naar boven en naar beneden worden voorkomen. Met een aantal partijen van het eerdere Spelderholt-akkoord onderzoekt FPG voorstellen voor aanpassing van de bandbreedte.

Fiscaal beleid staat volstrekt los van de realiteit: situatie onhoudbaar voor verpachter

Met de zoveelste pachtprijsverlaging voor nagenoeg alle pachtprijs-gebieden, komt het rendement van verpacht vermogen verder onder druk te staan. Dat is extra zwaar voor verpachters in box 3, zij worden bij de vermogensrendementsheffing geacht een rendement te behalen 5,60% (zie ook hier). Met de steeds verder dalende pachtnormen is dit rendement met een normale bedrijfsvoering volstrekt een illusie.

De door de fiscus vastgestelde normwaarden zijn gebaseerd op de grondprijs. De door het ministerie van LNV vastgestelde pachtnormen zijn gebaseerd op de gemiddelde bedrijfsresultaten in de agrarische sector. Dit zorgt voor een steeds verder toenemende disbalans tussen fiscaal beleid en landbouwbeleid van dit kabinet.

Nieuw pachtsysteem onontkoombaar

Naast de steeds verder toenemende disbalans tussen de pachtprijzen en de ontwikkelingen op de grondmarkt, gaat het huidige pachtsysteem gebukt onder een overmaat van dwingend recht bij reguliere pacht. Continuatierecht, voorkeursrecht, pachtprijstoets en het recht op indeplaatsstelling maken reguliere pacht nog onaantrekkelijker.

FPG pleit daarom voor een vernieuwd en toekomstgericht pachtstelsel waarin sprake is van een fiscaal stimulerend beleid voor pacht, waar pachters en verpachters onderling afspraken kunnen maken over prijs, pachtduur en bodemgebruik. Dit leidt tot een gevarieerd stelsel met flexibele en reguliere pachtvormen dat tegemoet komt aan de vraag uit de markt en maakt dat een gezonde duurzame landbouw maximaal over grond kan beschikken.

Acties FPG

Nieuwe pachtbeleid van minister schouten laat eindeloos op zich wachten (klik hier voor meer informatie). FPG heeft er bij het ministerie op aangedrongen haast te maken met de herziening van het pachtbeleid. Hiervoor hecht FPG aan de voorstellen die we hiervoor deden in een brede coalitie van verpachters- en pachtersorganisaties (klik hier voor meer informatie)

Ook zit FPG opnieuw om tafel met het ministerie van Financiën en de Belastingdienst vanwege ons ongenoegen over de vermogensrendementsheffing in box 3. Hierbij brengt FPG actief voorstellen in voor oplossingen voor zowel verpachte grond als voor eigenaren van NSW-landgoederen (klik hier voor meer informatie over voorstellen en inzet FPG).

Reacties andere organisaties: LTO pleit voor nieuwe methode voor pachtnormbepaling

Zowel LTO als de BLHB (Pachtersbond) delen de kritiek op de sterke fluctuaties van jaar tot jaar. Beide scharen zich ook achter FPG voor aanpassing van de vermogensrendementsheffing in box 3.

LTO reageert nu bovendien met een interessant pleidooi om de pachtprijzen niet langer te baseren op de inkomens van de boer maar op de agrarische waarde en de kwaliteit van de grond. (Zie artikel hier)

Ook geeft LTO aan zich zorgen te maken over de constante daling van de beschikbaarheid van pachtgrond. FPG is blij met die steun.

In een opinieartikel in Boerderij stelt Jan Willemink, voorzitter pacht van de Nederlandse Vereniging van Rentmeesters, dat met de zoveelste daling van de pachtnormen het overlijdensproces van de langdurige pacht is ingezet. Ook Willemink gewaarschuwd ervoor dat de uitholling van reguliere pacht en de daarmee verbonden daling van het reguliere pachtareaal voor de gehele agrarische sector zorgelijk is. (zie artikel hier)

BLHB: Herziening pachtstelsel mogelijk naar volgende kabinetsperiode

De BLBH constateert, net als FPG, dat de hernieuwing van het pachtstelsel waarschijnlijk nog lang op zich laat wachten. Met het zomerreces in het verschiet met daarna de onofficiële aftrap van de verkiezingscampagnes dringt de tijd, en met stikstof en corona liggen de prioriteiten op dit moment duidelijk elders. Dit maakt dat de kans aanzienlijk is dat de herziening van het pachtstelsel over de huidige kabinetsperiode heen wordt getild. De BLHB stelt met klem dat het tijd is dat het pachtdossier nu meer prioriteit verdient. FPG is het hier uiteraard roerend mee eens.

Voorbeeld van FPG-berekening negatief directe rendement voor verpachter in de Biesbosch:

Binnenkort publiceert FPG de volledige berekening voor alle pachtgebieden voor 2020.