Fosfaatrecht vergt goede afspraken pachter en verpachter

De Federatie Particulier Grondbezit (FPG) adviseert verpachters om goede afspraken te maken met pachters over de stoppersregeling voor de melkveesector. Door vooraf het gesprek aan te gaan kunnen volgens de FPG vervelende situaties of zelfs juridische conflicten achteraf worden voorkomen. Er is namelijk nog veel onduidelijk over de waarde en eigendomsverdeling van fosfaatrechten bij verkoop ervan.  

“Vergelijkbaar met melkquotum”
Verpachters willen voorkomen dat zij, na bedrijfsbeëindiging door de pachter, achterblijven met grond en infrastructuur zónder fosfaatrechten. De FPG vergelijkt de situatie met de invoering van de melkquotering. Toen is, na jarenlange opbouw van jurisprudentie, uiteindelijk een eigendomsverdeling van 50/50 aanvaard tussen pachter en verpachter. Indien de pachter stopte met zijn melkveehouderij leverde hij zijn deel van het melkquotum verplicht -tegen vergoeding­- terug aan de verpachter.

Liquiditeitsvoorziening
Vrijdag publiceerde staatssecretaris Van Dam zijn Kamerbrief over de stoppersregeling. Daarbij komen stoppende melkveehouders in aanmerking voor een premie per dier in 2017. Een aanvulling op die regeling is een liquiditeitsvoorziening door banken. Daarmee kunnen melkveehouders in 2017 een liquiditeitsvoorschot krijgen op de verkoop van fosfaatrechten per 2018. Dit is een extra stimulans om het moment van stoppen naar voren te halen en zodoende ook in 2017 een bijdrage te leveren  aan het beperken van de fosfaatproductie. De voorziene ingangsdatum voor het stelsel van fosfaatrechten is 1 januari 2018.

Stoppersregeling binnenkort van start
De stoppersregeling maakt deel uit van het bredere fosfaatreductieplan van de melkveesector. In de komende dagen zal de subsidieregeling met de exacte voorwaarden worden gepubliceerd. De premie van de stoppersregeling is in de eerste tranche €1.200 per koe. De hoogte van het liquiditeitsvoorschot is nog onbekend. De Rabobank en staatssecretaris Van Dam gaan er vanuit dat er veel belangstelling is om te stoppen, mogelijk 5 tot zelfs 10% van de melkveehouders. Ook los van de stoppersregeling bezinnen melkveehouders zich op bedrijfsbeëindiging via verschillende samenwerkingsconstructies.

----

Update 08-02-2017, 16:35:
In reactie op de oproep van de FPG wijzen sommigen erop dat de fosfaatrechten worden toegekend aan 'houders van dieren.' Dat is een juiste constatering. Het melkquotum werd in 1984 ook aan melkveehouders toegekend. De melkveehouder wordt dus juridisch eigenaar van de rechten. Dit betekent echter niet dat de verpachter bij het einde van de pacht geen aanspraak zou kunnen maken op fosfaatrechten. De toekenning van fosfaatrechten is gebaseerd op een bestuursrechtelijke regeling, dat staat los van de civielrechtelijke relatie tussen pachter en verpachter. Hiermee verschilt de situatie niet van destijds met de melkquota. Vaste rechtspraak vanaf 1988 is dat de verpachter aanspraak heeft op overdracht van het melkquotum tegen betaling van helft van de waarde. Het verschil tussen juridisch en economisch eigendom is hierbij van belang. De tijd zal leren hoe de jurisprudentie daarover wordt bij fosfaatrechten. Het is een van de redenen dat de FPG zich altijd heeft verzet tegen fosfaatrechten (zie bijvoorbeeld dit bericht uit maart 2016). 

Update 21-03-2017, 12:45:
De pachtrechter zal uiteindelijk de knoop doorhakken over de eigendomsverdeling van de fosfaatrechten. Dat voorspellen juristen in een uitgebreid artikel van de regionale dagbladen van Agrio (o.a. Veldpost en Vee & Gewas). Ook De Boerderij berichtte deze week over de kwestie.

Update 24-03-2017
De Boerderij besteedt nogmaals aandacht aan het thema. In een afgewogen redactioneel commentaar gaat fiscalist Pieter Seegers in op het advies van de FPG. 

Update 29-03-2017
De Rabobank heeft inmiddels bekend gemaakt  er "conform jurisprudentie die van toepassing is op andere productierechten er rekening mee te houden dat een pachter mogelijk verplicht is de fosfaatrechten voor de helft van de marktwaarde over te dragen aan de verpachter." Als gevolg daarvan is de hoogte van de stopperslening voor pachters aangepast.  De toelichting van de Rabobank is hier te downloaden. Een artikel van Nieuwe Oogst over deze stap kunt u hier vinden. 

Update  08-02-2018
Mr. Els Harbers (VanGoud Advocaten B.V.) gaat in Vakblad De Landeigenaar in op de vraag aan wie de fosfaatrechten toekomen, de pachter of de verpachter. Het artikel leest u hier.

Oorspronkelijke datum artikel: 06 februari 2017.