Rechter stelt Vereniging Gelijkberechtiging Grondbezitters in gelijk

Update 3 september 2020

In het dossier Gelijkberechtiging heeft het EU-Hof van Justitie vandaag Natuurmonumenten en diverse Provinciale Landschappen in het ongelijk gesteld in hun bezwaren tegen de uitspraak van het EU-Gerecht van 15 oktober 2018. Dat bepaalde dat de Europese Commissie opnieuw onderzoek moet starten naar staatssteun aan de Vereniging Natuurmonumenten en de 12Landschappen.

De Europese Commissie zal nu een formele onderzoeksprocedure gaan beginnen naar de toelaatbaarheid van de eerder verleende subsidies aan natuurorganisaties voor aankoop van grond voor nieuwe natuur. De uitspraak versterkt de positie van de Vereniging Gelijkberechtiging die zich inzet voor gelijke behandeling van alle particuliere grondbezitters in Nederland.

Uitspraak

De volledige uitspraak van het EU-Hof vindt u hier. Momenteel buigen juristen zich over de details van de uitspraak. Naar het lijkt zijn Vereniging Natuurmonumenten en de 12Landschappen nu ook aan zet om te bewegen. Ondertussen besteedden veel media aandacht aan de zaak. Natuurmonumenten gaf daarin aan eerst af te wachten (zie hier), FPG benadrukte het belang van gelijkberechtiging, ook in het nieuwe natuurbeleid (hier).

Ook de Nederlandse overheid was partij, zij ondersteunde de argumentatie van de terreinbeherende organisaties (TBO's). Aangezien de TBO's in het ongelijk zijn gesteld, worden zij overeenkomstig de vordering van de VGG verwezen in de kosten van de procesvoering.

Nieuw natuurbeleid

Resultaat van de procedure was eerder al dat afspraken met overheden zijn gemaakt om voortaan gelijkberechtiging te waarborgen. FPG zet zich ervoor in dat in het nieuwe natuurbeleid hiervan ook daadwerkelijk sprake is, met gelijke kansen voor organisaties en particuliere grondbezitters. Dit is onder andere aan de orde bij het nieuwe Programma Natuur dat momenteel wordt ontwikkeld in het kader van het stikstofbeleid. Daarbij wordt 3 miljard euro uitgetrokken voor investering in natuur (zie ook hier).

Update 11 februari 2019

Een reactie van de minister van LNV, naar aanleiding van Kamervragen van Jaco Geurts (CDA) over het gelijkberechtigingsdossier, vindt u hier. Zij geeft daarin ook aan dat de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland een hogere voorziening heeft ingesteld tegen de uitspraak van het Gerecht.

Update 17 oktober 2018

Het Gerecht van de Europese Unie vindt dat de Europese Commissie bij haar besluitvorming een andere procedure had moeten volgen bij de beoordeling of sprake was van staatssteun bij de Nederlandse regeling voor verwerving van natuur zoals die gold tot 2011. Het arrest van 15 oktober 2018 vindt u hier. De Europese Commissie had eerder op een klacht van de Vereniging Gelijkberechtiging Grondbezitters (VGG) laten weten dat de organisaties staatssteun hebben ontvangen, maar keurde tegelijkertijd die steun goed. De Europese rechter geeft nu aan dat de Commissie opnieuw onderzoek moet gaan doen naar staatssteun. Wordt dus nog vervolgd. 

Het persbericht van VGG vindt u hier.

Achtergrond

Naar aanleiding van de procedures rond gelijkberechtiging hebben manifestpartijen en provincies/IPO in 2014 een overeenkomst gesloten met afspraken om gelijkberechtiging te waarborgen. Dit is vastgelegd in de IPO notitie “Beheer en eigendom van natuur”. Dit afsprakenkader vindt u hier.

Met regelmaat moeten overheden worden herinnerd aan dit afsprakenkader, zoals hier in de gemeente Assen of hier in de provincie Gelderland.

Update

Kamervragen en Media

Naar aanleiding van de uitspraak zijn Kamervragen gesteld door de CDA-kamerleden Von Martels en Geurts (hier) en door VVD-natuurwoordvoerder Weverling (hier). De antwoorden op deze Kamervragen zijn gepubliceerd op 15 oktober 2020, deze vindt u hier.

De uitspraak kreeg de nodige media-aandacht. Het meest uitgebreid besteedde Dagblad Trouw aan de uitspraak. De artikelreeks daarover vindt u hier:

• “Het grote gevecht om grond, geld en gerechtigheid” | Touw – interview met de voorzitter VGG, Oene Gorter
• “Natuurmonumenten: ‘Juridische haarkloverij’ over subsidies bedreigend voor natuurbeheer” | Trouw, met de reactie van Natuurmonumenten op de uitspraak
• “Natuurorganisaties kregen onterecht miljoenen voor grondaankoop” | Trouw, met reactie van Ali al Khatib – advocaat van VGG

Ook in de De Landeigenaar van oktober 2020 verschijnt een interview met de voorzitter van de Vereniging Gelijkberechtiging.