De stikstofcrisis raakt ook veel leden van FPG. De uitspraak, vorige week,  in de door Greenpeace gewonnen rechtszaak tegen de Staat, doet daar nog een schep bovenop.  Er is een flink aantal FPG leden die Natura2000 gebieden tot hun bezit mogen rekenen, dan wel daaraan grenzen. Zij maken zich  zorgen over de natuurkwaliteit en zien daarin graag verbetering. Ook maken zij zich zorgen over de financiële gevolgen van de stikstofcrisis. Wat doet het voortduren ervan, bijvoorbeeld op den duur met de pachtprijzen? Als door kostbare stikstofmaatregelen en een flinke extensivering de rendementen in de landbouw verslechteren, zal dat de pachtprijzen kunnen aantasten. En wat is de toekomst van verpachte boerderijen die niet beschikken over een goede natuurvergunning of behoren tot de PAS melders? Nu bijna zes jaar na de stikstofuitspraak verkeren zij in feite in steeds grotere onzekerheid over hun toekomst. Veel verpachters gaan daarom samen met de pachters om tafel om te bezien hoe hiermee het best kan worden omgegaan.

KDW’s in de wet zijn leidend

De uitspraak van vorige week is in feite niet meer dan een sommatie aan het kabinet om haast te maken met stikstofmaatregelen, teneinde te voldoen aan de doelen die zijn vastgelegd in de Wet stikstofreductie en natuurherstel. Daarin staat dat in 2030 in tenminste de helft van de Natura2000 gebieden de stikstofbelasting tot beneden de Kritische Depositiewaarde (KDW) moet zijn gedaald. In 2035 moet dat ten aanzien van 74 % van de gebieden het geval zijn.

Ecologen hebben voor ieder natuurtype de KDW bepaald. Deze  wordt vervolgens vergeleken met de stikstofconcentratie in de lucht. De zogenoemde achtergronddepositie. Als deze hoger is dan de KDW, stellen wetenschappers dat er significante schade aan het natuurtype kan optreden. Op basis van het voorzorgsprincipe uit de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen moeten dan maatregelen worden genomen.

Landbouw grootste aandeel

Landbouw heeft met 42 % het grootste aandeel in de stikstofproblemen. Ongeveer een derde komt uit het buitenland en de overige stikstof is afkomstig van industrie, (luchtvaart)verkeer en huishoudens. Het is dan niet verwonderlijk dat de landbouw wordt aangesproken. Tegelijk is er veel kritiek. De stikstofbelasting is één van de zogenoemde drukfactoren die bepalend zijn voor de vitaliteit van natuurgebieden. Verstoring, waterkwaliteit, droogte enzovoorts zijn eveneens belangrijk. Het aanpakken van één drukfactor, zoals stikstof, is daarom geen garantie voor een betere kwaliteit natuur. Het is ook maar de vraag of de meest optimale kwaliteit natuur in ons land kan worden bereikt. Met andere woorden, zijn de natuurdoelen niet te ambitieus? En is wel voldoende rekening gehouden met de sociaal economische gevolgen? Immers bij verdwijnen van de veehouderij uit ons land is de stikstofbelasting op veel Natura2000 gebieden nog steeds hoger dan de KDW, doordat veel stikstof vanuit het buitenland Nederland binnen waait. Intussen wordt een belangrijke economische sector zwaar getroffen. Bijzonder is ook dat in ons omringende landen, zoals in Duitsland, de stikstofnormen veel minder zwaar zijn, nog daargelaten dat er veel discussie in wetenschapskringen is over de modelmatige benadering en (het ontbreken van) metingen. In het stikstofdebat lopen veelal met al en al dan niet wetenschappelijk onderbouwde opvattingen over stikstof door elkaar, vaak overgoten met visies op de inrichting van ons land en de rol en positie van de landbouw en boerengezinnen. Het zijn belangrijke thema’s, die de leden van FPG raken, niet alleen in hun belangen, maar ook in de waarden die zij belangrijk vinden en willen doorgeven.