Wateraccu Noord-Veluwe

Dit jaar is extreem nat terwijl de jaren hiervoor gekenmerkt werden door extreme droogte. Deze afwisseling van extremen is het gevolg van de klimaatverandering en daar zullen we dus mee moeten leren omgaan. Het zou het beste zijn als de neerslag zoveel mogelijk ten goede komt aan de grondwatervoorraad door infiltratie, en niet onnodig wegstroomt. Als dit niet meer kan via volledig natuurlijke infiltratie is een wateraccu een mogelijke oplossing.

Wat is een wateraccu?

In hoge zandgronden zoals de Veluwe bevindt zich een ondergrondse zoetwaterbel. Normaal gesproken wordt deze aangevuld door neerslag en wordt kleiner door verdamping door begroeiing en onttrekking door mensen. Door aan dit natuurlijke systeem extra water toe te voegen door het omhoog te pompen en te laten infiltreren ontstaat een wateraccu. De accu wordt ‘geladen’ bij een neerslagoverschot waardoor de grondwatervoorraad extra toeneemt. Deze extra voorraad kan aangesproken worden tijdens drogere perioden.

Het Bestuurlijk Overleg Water en Klimaatadaptatie, alle overheden plus drinkwaterbedrijven, werkregio Noord-Veluwe heeft opdracht gegeven tot een technische haalbaarheidsstudie.

Waarom de Noord-Veluwe? 

De Noord-Veluwe heeft een groot rondwatersysteem. Daarmee wordt bedoeld dat infiltratie en kwel ver uit elkaar liggen. Daardoor is de ondergrondse watervoorraad groot en blijft het water lang in het systeem. Bovendien liggen de grondwaterstanden op veel plekken ver onder het maaiveld.

Sinds 1900 zijn er veel veranderingen geweest. Er zijn verliesposten bijgekomen (rode opwaartse pijlen). De grootste verandering, de aanleg van de Flevopolder, staat niet als verliespost in het plaatje. Maar veel van het water dat wordt opgepompt om droge voeten te houden is 100-500 jaar oud kwelwater.

Technische haalbaarheidsstudie

De studie is uitgevoerd door Witteveen en Bos. De belangrijkste uitgangspunten zijn: i) alleen zeer schoon, gezuiverd water infiltreren, ii) alleen oppervlaktewater gebruiken, en iii) goede kostenefficiëntie. Er zijn op basis daarvan acht waterbronnen bekeken: de IJssel, kwel oude land, kwel nieuw land, de Grift, het Apeldoorns Kanaal, effluent van rioolwaterzuiveringen en het gemaal Lovink (polderwater). De bandbreedte van te infiltreren volumes ligt tussen de 8 en 50 miljoen m³.

Er is geconcludeerd dat de Noord-Veluwe geschikt is vanwege het dikke zandpakket en de aanwezigheid van voldoende oppervlaktewater. Bovendien is het zuiveren mogelijk en zijn de kosten per m³ vergelijkbaar met de huidige leveringskosten. Het ruimtebeslag van de infiltratievijvers ligt tussen de 9 en 54 ha.

Belangenbehartiging

Tijdens het eerste overleg, waarbij deze studie gepresenteerd werd, is door de natuurorganisaties vooral uitgesproken dat er zorgen bestaan over de kwaliteit van het ingebrachte water. Is het wel zuiver genoeg? En als het zuiver genoeg is, lijkt het dan verder wel op regenwater qua minerale samenstelling en pH? Het GPG heeft zijn zorgen geuit over de gevolgen voor het erfgoed op de Noordflank van de Veluwe. Wat zijn de gevolgen voor de kastelen en landhuizen? Ook het belang van de landbouw voor landgoederen en stichtingen is ingebracht. Een brede maatschappelijke kosten-batenanalyse volgt nog.

Vervolg

In het tweede en derde kwartaal van 2025 zal er een uitgebreidere stakeholdersanalyse gemaakt worden. Eind 2025 wordt er een Notitie Reikwijdte en Detailniveau opgesteld. Op basis daarvan kan dan een Milieueffectrapportage opgesteld worden. Gedurende dit proces zullen we uw belangen blijven behartigen en inbrengen. Hebt u vragen of punten waarop wij moeten letten dan vernemen wij dat graag via gpg@grondbezit.nl