Kan grootschalig gangbaar boeren ook natuur inclusief?

Familie den Hartog

De familie den Hartog molk in de Betuwe 75 koeien maar moest vanwege de komst van de Betuwelijn op zoek naar een nieuwe toekomstbestendig landbouwbedrijf. Uiteindelijk viel de keuze op de huidige locatie in Kollum. “Op slag verliefd” zoals Reijer vertelde, maar liefde maakt ook blind. Zo waren er meerdere hobbels te nemen. Deze waren gelukkig te overzien waardoor het bedrijf snel kon door ontwikkelen en er op dit moment 730 koeien worden gemolken.

Door deze snelle groei, voelde Reijer een maatschappelijke druk en plicht om stappen te zetten richting de natuur inclusieve landbouw. Hij besloot de overstap te maken naar de Albert Heijn stroom van Royal A-ware. Een duurzame melkstroom met een behoorlijke plus op de melk, maar ook veel extra kosten en plichten. Extra voorwaarden hiervoor zijn, minimaal 70 procent gras, een maximale productie van 18.000 kilo per hectare gras, grasland niet ploegen, verplicht GMO-vrij voer en een minimale hoeveelheid kruidenrijk grasland inzaaien. Daarnaast moeten de koeien verplicht geweid worden. Dat alleen al is een behoorlijke uitdaging met zo’n grote veestapel.

Gemeenschappelijk Landbouw Beleid 

Om in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) in de klasse Goud van de eco-regeling te komen, moest het bedrijf keuzes maken. Dit hebben ze bereikt door o.a. 17 ha land braak te leggen en vele hectares met klaver in te zaaien. Het basisbedrag per ha wordt hierdoor verhoogd met een extra premie voor goud. Deze extra inkomsten geven meer ruimte voor doorontwikkeling van het bedrijf en de geplande transitie.

Voor het behoudt van de weidevogels heeft Reijer grote stappen gezet. In 2021 is het voorheen succesvolle weidevogelgebied van Agema uit Kollumerpomp overgenomen. Hier moest wel nieuw leven ingeblazen worden. In samenwerking met de Noardlike Fryske Wâlden (NFW) en hun weidevogel nazorgers is gekomen tot een inrichtingsplan voor het gebied. Korte tijd na inrichting levert dit al een mooi resultaat op, namelijk een enorme toename van verschillende weidevogels, waaronder de Grutto.

Reijer wil zijn bedrijf graag nog verder optimaliseren en focust zich momenteel op de energie transitie. De vergunning voor een monovergister is inmiddels verleend. Deze installatie produceert gas en dit levert op korte termijn een extra inkomstenbron op. Omdat er dagverse mest wordt gebruikt reduceer je tevens fors de methaanuitstoot. Daarnaast hoopt Reijer dat de installatie ook een stikstofreductie kan bewerkstelligen. Met windmolens en zonnepanelen zal het bedrijf in de toekomst energie neutraal kunnen worden. Als er financieel weer de ruimte voor is dan zal hierin geïnvesteerd worden.   

Na een korte pauze ging Andries-Jan de Boer van 3D Agro Advies verder met de presentatie. In een vraaggesprek met Reijer en de zaal werd dieper op de economische en technische cijfers van het bedrijf in gegaan. Andries-Jan nam op deze manier de aanwezigen mee in de afwegingen van Reijer om het huidige pad in te slaan. Het unieke van deze bijeenkomst was dat er volledige transparantie was wat betreft de cijfers. Hierdoor werd na de analyse van de kosten en de opbrengsten duidelijk dat de huidige transitie zeker mogelijk is en dat er onderaan de streep zelfs nog een plus overblijft. Dit verlangt wel een aantal investeringen en goede langdurige beheervergoeding. De mindere ruwvoer kwaliteit zorgt voor daling van de liters per koe en alle investeringen maakt het bedrijf kapitaalintensiever. Daardoor wordt het bedrijf kwetsbaarder en kunnen onverwachte ontwikkelingen zo weer een negatief getal op de balans opleveren.

Grutsk op ús Greidefûgels

Ten slotte kreeg Henk de Jong het woord over de campagne Grutsk op ús Greidefûgels waar hij projectleider van is. Hier werd een filmpje getoond met een portret van drie boeren die vertellen over hun inzet om de weidevogelstand te vergroten. Een inspirerend filmpje met 3 mooie succesverhalen. Zelfs kleine aanpassingen in het beheer van de grond, kunnen al leiden tot verbetering van de weidevogelstand. Aanwezig waren zo'n 50 leden. 

Kan grootschalig gangbaar boeren ook natuur inclusief?

Conclusie van deze dag en antwoord op de vraag: Kan grootschalig gangbaar boeren ook natuur inclusief? Ja, dat kan zeker. Maar wel met de kanttekening dat er een goede langdurige beheervergoeding vanuit het rijk betaald moet worden. Hierdoor kan de extensivering bekostigd worden en de afname van de liters per koe en de kwalitatief mindere ruwvoer opbrengt worden gecompenseerd.