Onderzoek rendement reguliere pacht is papieren exercitie
Op 17 november 2022 stuurde Minister Adema een onderzoeksrapport naar de Tweede Kamer over het rendement bij reguliere pacht. De FPG onderstreept de geplaatste kanttekeningen door de Minister en ziet het rapport vooral als een papieren exercitie.
Daadwerkelijke rendement niet onderzocht
In het rapport wordt onderzoek gedaan naar het rendement bij regulier verpachte landbouwgrond tussen 1990 en 2020. De daadwerkelijke realisatie van die rendementen wordt niet onderzocht. In het onderzoek worden de pachtnormen per jaar gehanteerd. Niet de daadwerkelijk gevraagde en geinde pachtprijzen door particuliere verpachters.
Het daadwerkelijke directe rendement is beduidend lager, want:
- de inflatie is hierin niet meegenomen;
- het rendement is niet afgezet tegen de sterk toegenomen eigenaarslasten (waterschapslasten e.d.);
- er is geen rekening gehouden met (toenemende) beheerkosten; de toenemende belastingdruk /belastingheffing is geheel buiten beschouwing gelaten.
Indirect rendement wordt niet gerealiseerd
In het rapport wordt terecht een onderscheid gemaakt tussen direct en indirect rendement. In de praktijk betekent indirect rendement in de ogen van FPG niet gerealiseerd of niet realiseerbaar rendement. Nederland kent vele landgoederen die al honderden jaren dezelfde gronden in bezit hebben en samen met pachters beheren. Daar is dus geen sprake van enig rendement op de grond, behalve het directe. Het Kadaster heeft ook onderzoek gedaan naar de grondmarkt. Daaruit blijkt dat agrarische grond gemiddeld eens per 50 jaar wisselt van eigenaar, waarbij ook nog eens in meer dan 50% van de gevallen dit een vererving betreft. Daarover wordt dus helemaal geen rendement gehaald.
Beperking op rendement door overheid
Daarnaast wordt het directe rendement zeer beperkt door de pachtnormensystematiek en de maximale 2% rendement op de agrarische grondwaarde. En dat directe rendement neemt alleen maar af in de afgelopen 5 jaar, terwijl met name voor particuliere verpachters de lasten juist zeer sterkt stijgen door de vermogensrendementsheffing die zij jaarlijks moeten afdragen op basis van forfaitaire percentages van rond de 6%.
FPG onderschrijft kanttekeningen minister
Het is dan ook terecht dat Minister Adema drie kanttekeningen plaatst bij het onderzoeksrapport, die de FPG volledig onderschrijft. Een verpachter heeft alleen belang bij direct rendement en dat wordt juist ingeperkt door de pachtnormensystematiek. Landbouwgrond die “vrij” wordt aangekocht en vervolgens verpacht kent een veel lager rendement en dat wordt niet weergeven in het onderzoek. Tenslotte onderstreept de minister ook dat in het onderzoek in he berekende rendement geen inflatie en belastingen zijn meegerekend.
Onderzoekt leidt niet tot nieuwe inzichten
Minister Adema concludeert dan ook: “Dit onderzoek leidt [...] niet onmiddellijk tot nieuwe inzichten bij het bepalend van mijn beleid”. De FPG onderschrijft die conclusie en kijkt uit naar toekomstige aanpassingen in de pachtregelgeving zodat pachter en verpachter samen kunnen werken aan een duurzame transitie in het landelijk gebied. De fiscale druk moet daarvoor omlaag.