FPG wil balans tussen ecologie en economie bij uitvoer bossenstrategieën

Op 15 november 2021 heeft de Raad van Landbouwministers de goedkeuring gegeven op de conclusies over de nieuwe EU-bosstrategie voor 2030. Hiermee sluit de EU-bossenstrategie goed aan bij de nationale Bossenstrategie die het Rijk en de provincies in november 2020 hebben uitbracht.

In de conclusies wordt benadrukt dat er een evenwicht moet komen tussen de ecologische, sociale en economische aspecten van duurzaam bosbeheer. De FPG vindt dat houtproductie als belangrijke drager meegenomen dient te worden in de uitvoering van de strategie op nationaal en regionaal niveau.

Er kan namelijk alleen duurzaam bosbeheer bestaan waar ecologie hand in hand gaan met economie. Hier moeten volgens de FPG meer Rijksmiddelen beschikbaar voor komen dan nu via het Programma Natuur zijn toegezegd. FPG vindt het positief dat in de conclusies wordt aangegeven dat de diversiteit van bossen en bosbeheer­praktijken in de verschillende lidstaten en regio's moet worden gerespecteerd bij de uitvoering.

EU bossenstrategie

De strategie heeft de belofte om tegen 2030 in de EU 3 miljard extra bomen te planten. Hiermee draagt de strategie bij aan verduurzaming van de EU in het kader van socio-economische belangen, de bevordering van biodiversiteit en het tegengaan van klimaatverandering. Daarnaast dragen bossen ook bij aan voedselvoorziening, banen en de bijdrage aan een bio-economie. De Commissie heeft aangegeven dat de bossenstrategie voor boseigenaren moet leiden tot een uitbreiding en diversificatie van het inkomen.  

De Nederlandse regering heeft aangegeven dat zij aandacht willen vragen voor het behoud van de primaire bossen in de EU. Ook moet er meer samenwerking komen tussen de lidstaten en de Commissie op socio-economische doelstellingen. Belangrijk voor Nederland zijn ook de effecten buiten de EU op de Europese bossenstrategie. Al met al voornamelijk “werk maken van de uitvoering” van de strategie.

Nationale bossenstrategie

De Europese bossenstrategie heeft haar uitwerking op nationaal niveau. Nationaal staat gelukkig de erkenning voor particuliere boseigenaren goed op de kaart. De FPG heeft eerder een inventarisatie gedaan onder haar leden. Twee derde van de particuliere terreineigenaren staat welwillend tegenover enige vorm van bosuitbreiding op eigen terrein, maar alleen wanneer de randvoorwaarden op orde zijn.

De resultaten van de inventarisatie onderstrepen nog maar eens het belang van realistische plannen die tegemoetkomen aan de financiële en beleidsmatige randvoorwaarden van de eigenaren. Daar roept de FPG dan ook het nieuwe kabinet voor op dit goed te borgen.

Voedselbossen

Enkele leden van de Eerste Kamerfracties hadden naar aanleiding van de aangekondigde EU-bosstrategie vragen gesteld. GroenLinks en de SP vroegen zich af of de aanleg van een voedselbos vergoedt wordt via ecoregelingen? Minister Schouten zegt dat de ecoregeling beheer vergoedt op akkerland en grasland, inclusief de houtige elementen daarop waarbij voedselbossen, na het aanpassen van de definitie ‘subsidiabele landbouwgrond’, ook daartoe behoren.

De minister legt uit dat een voedselbos een hogere dichtheid van bomen heeft dan toegestaan op akkers of grasland, en wordt beschouwd als een permanente teelt, op dezelfde wijze als bijvoorbeeld fruitteelt. In dit geval is het mogelijk om deel te nemen aan de ecoregeling, maar dan met activiteiten op niet-productief areaal.

Voedselbossen hebben een scope binnen LNV als permanente teelt. De vraag voor FPG blijft echter of voedselbossen ook meetellen in het extra areaal bos in het kader van de nationale bossenstrategie waarbij 37.000 hectare extra bos aan te planten beoogd wordt. Dit zou namelijk een twee vliegen in een klap betekenen; extra bos voor de bossenstrategie én een verdienmodel voor de boer en/ of terreinbeheerder.

Gezond bos als rampenpreventie

We kennen allemaal de ramp in het bosrijkgebied bij Leersum d.d. 18 juni jongstleden waarbij een valwind in enkele minuten enorme schade aan natuur en mens heeft toegebracht. De Onafhankelijke Senaatsfractie-fractie vindt dat naast adaptief bosherstel en ecosysteemgerichte bosbeheerpraktijken, klimaatadaptatie ook investeringen in rampenpreventie vereist.

FPG vindt het zorgelijk dat aan de ene kant de minister wel erkent dat schade aan bossen de laatste jaren toeneemt, alleen legt de verantwoordelijkheid bij de provincies en de terreinbeheerders. De minister:  “In veel gevallen horen kleinschalige verstoringen ook bij de dynamiek van de natuur en is het goed voor de biodiversiteit.”.

FPG vraagt zich af of in het kader van bijvoorbeeld de valwind bij Leersum dit een ‘kleinschalige verstoring’ is of een ramp waarbij de terreinbeheerders bijgestaan moeten worden in de financiering van opruimen en herstel van de schade. FPG vind dat het instandhouden en herstellen van gezonde bossen niet alleen een primaire opdracht voor provincies en terreinbeheerders is. Het heeft ook een nationaal en Europees belang.