Terugblik op bijeenkomst bosbranden

Bosbranden zijn een calamiteit die zich, met het droger wordende klimaat, steeds vaker voordoet. Op woensdag 26 mei vond de online bijeenkomst Bosbranden plaats, georganiseerd door FPG in samenwerking met VBNE en de Brandweer. Het webinar werd geleid door Vera Dalm, directeur VBNE. Jelmer Dam van de Brandweer toonde ons mogelijke preventieve maatregelen en hoe te handelen om de schade te beperken indien toch een bosbrand ontstaat. Hans Gierveld van Stichting Twickel deelde zijn tips en suggesties met de nadruk op samenwerking en communicatie.

Branddriehoek en preventie

Jelmer Dam, nationaal coördinator natuurbrandbestrijding, geeft in zijn presentatie inzicht in de verschillende onderdelen van natuurbranden en legt uit welke te beïnvloeden zijn.

De Brandweer kent een zogenaamde branddriehoek van zuurstof, temperatuur en brandstof. Zuurstof is een gegeven, temperatuur kun je laten dalen met water maar brandstof weghalen is de enige die je preventief kan beïnvloeden. De natuurbranddriehoek is topografie, meteorologie en vegetatie. Deze drie zijn van belang bij de inschatting of een brand voor de brandweer beheersbaar is of niet.

Onder invloed van de klimaatveranderingen wordt het ‘brandseizoen’ in Nederland steeds langer en is er natuurbrandgevaar zoals eerder alleen in Mediterrane landen voorkwam. En er is een afname in vitaliteit van de bossen en toename van dor en dood bos en vegetatie. Onder extreme droogteomstandigheden zoals vorig jaar april, zijn de natuurbranden bijna niet beheersbaar. Repressie is belangrijk, maar beperkt effectief. In het begin van de brand zo snel mogelijk, zoveel mogelijk bluswater ter plaatse krijgen is van belang.

De vegetatie is de enige in de natuurbranddriehoek die vooraf te beïnvloeden is. Door een risicoanalyse op te stellen, kan weerbaarheid in het landschap gecreëerd. Met een gebiedsgerichte aanpak door verbinden en samenwerken, kunnen onbeheersbare natuurbranden voorkomen en de impact verkleind worden. Natuurbrandbeheersmaatregelen zijn weerbaardere vegetatie, compartimentering en voorkoming van brandbevorderende landschapselementen. De Brandweer kijkt bij haar advies naar alle betrokken partijen als overheid, eigenaar, beheerder, brandweer om met een gezamenlijke aanpak natuurbranden te voorkomen.

Contact

Tot slot kwamen nog praktische vragen langs als ‘heeft aanleg van een blusvijver zin’ en het antwoord is bij voldoende omvang wel. En ‘met wie moet ik als eigenaar/beheerder in contact treden bij de brandweer voor preventie?’. Leg contact met de eigen veiligheidsregio en de lokale brandweer.

Communicatie en samenwerking

Hans Gierveld is adjunct-rentmeester van Stichting Twickel en sprak over samenwerking met brandweer en agrariërs. Doelstelling van eigenaren is instandhouding van het bezit met behoud van natuur en cultuurwaarden. Dus neem het voortouw bij preventie, zorg dat de brandweer bij haar first response zo effectief mogelijk is.

Er is soms strijdigheid in beleid in Nederland. Het streven naar bijvoorbeeld zoom en mantel vegetaties en de wens van de brandweer kruid en struiklaag te scheiden. Daar moeten eigenaren hun weg in vinden.

Volgens Gierveld is er nog een driehoek: beheerder, recreant en brandweer en daarin moet voldoende communicatie zijn. Dan kan de belangrijke ‘first response’ goed gefaciliteerd worden. Plaats een bordje ‘Brandgevaar risico’ bij de ingang van het landgoed, waar met een kleurcode de status van het brandgevaar op staat. Daarmee informeer je de recreant over de risico’s van gedrag. Verder kun je als beheerder voorbereid zijn door in perioden van droogte de giertank vol water klaar te hebben staan. Zorg ook vooral dat je als eigenaar, beheerder je lokale brandweer kent en organiseer regelmatig samen oefeningen.

Bibian van Rijckevorsel, bestuurslid FPG, deelde enkele praktische tips; zoals leg een extra brandput aan, maak een belprotocol voor calamiteiten en plan hoe toegang te verschaffen aan hulpdiensten.

Tot slot lichtte Mark Brunsveld van VBNE het Praktijkadvies risicobeheersing en bestrijding van natuurbranden toe, de brochure is bedoeld om te gebruiken als leidraad bij het gesprek met de brandweer. Er staat ook een stappenplan risicobeheer in opgenomen. De flyer is te downloaden via deze link.

De presentatie Jelmer Dam vindt u hier. 

Mocht u nog vragen hebben naar aanleiding van deze bijeenkomst dan kunt u altijd een mail sturen aan a.leuftink@grondbezit.nl