EU laat capping los [Update 11-09]

In de meerjarenbegroting, waarover de regeringsleiders op 21 juli overeenstemming bereikten, laat de EU de verplichte capping los. FPG is hier blij mee en vraagt LNV hetzelfde te doen. Capping past niet bij de torenhoge ambities voor maatschappelijke diensten van het GLB. Het verlagen van het GLB-budget, waartoe de regeringsleider eveneens besloten, is overigens wel strijdig met die torenhoge ambitie.

Update 11-09

Tijdens de Europese Raad op 17- 21 juli 2020 zijn de regeringsleiders overeengekomen dat het toegestane overhevelingspercentage tussen de eerste en tweede pijler van het GLB in het nieuwe Meerjarig Financieel Kader 25% zal bedragen. Dat is hoger dan de huidige 15%. Aanvullend kan er 15% extra worden overgeheveld van de eerste naar de tweede pijler mits ingezet voor specifieke klimaat- en/of leefomgevingsdoelen.

In de Kamervragen over het akkoord legt CDA-kamerlid Jaco Geurts de vinger op de zere plek. Geurts stelt dat het niet zo kan zijn dat er een situatie ontstaat waarin voor lagere bedragen aan landbouw subsidies toch meer maatschappelijke diensten worden verwacht van boeren. Minister Schouten geeft vervolgens ontwijkend antwoord op. (klik hier voor de Kamervragen en beantwoording)

Capping van GLB-betalingen losgelaten

In de nieuwe meerjarenbegroting vervalt de verplichte maximering van betalingen per bedrijf, de zogenoemde capping of plafonnering. In de oorspronkelijke voorstellen was een plafond opgenomen van  €100.000 per bedrijf. FPG is hier altijd zeer kritisch op geweest omdat het vaak juist de grote ondernemingen zijn die grote vernieuwings- en verduurzamingsslagen maken. (klik hier)

FPG is blij dat de verplichte capping de EU in het begrotingsvoorstel wordt losgelaten. Het is vervolgens aan de Nederlandse overheid ook af te zien van de vrijwillige capping. Dit zal FPG uiteraard actief bepleiten. Zo bracht FPG samen met ZPG begin dit jaar haar zorgen over capping al onder de aandacht bij topambtenaren van LNV tijdens een werkbezoek aan Koninklijke Maatschap de Wilhelminapolder. Lees over dit onderwerp ook het interview uit de laatste Landeigenaar met Vincent Coolbergen, directeur van Koninklijke Maatschap de Wilhelminapolder (klik hier). Hierin wordt ingegaan op o.a. capping en de rol van grote bedrijven als aanjagers van duurzaamheid.

Verlaging GLB-budget strookt niet met torenhoge ambities

De regeringsleiders hebben het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) voor de komende begrotingsperiode begroot op €258 miljard voor directe betalingen en markt-gerelateerde uitgaven. Dit is een afname van 10% ten opzichte van de vorige begrotingsperiode. Deze afname is voor de helft te wijten aan de Brexit maar ook de impact van het coronaherstelfonds van €750 miljard kan hiervan uiteraard niet los gezien worden.

Deze afname is opvallend aangezien de ambities zowel in eigen land als in Brussel alsmaar groter worden terwijl de middelen structureel achterblijven (klik hier). Ook nu lijkt de politiek weer naarstig op zoek naar manieren om het geld meer dan een keer uit te geven. Dit terwijl een ding zeker is: wanneer ambities en middelen niet overeenkomen blijven resultaten achter. FPG blijft dan ook pleiten voor het stoppen met wensdenken en te komen met realistische ambities met voldoende budget.

Ook vanuit boerenorganisaties is kritisch gereageerd op de meerjarenbegroting. LTO deelt de mening van FPG en stelt dat het niet uitlegbaar is dat de ambities en de middelen steeds verder uit het lood komen te staan; "groene ambities zijn niet gratis!".

Hectarepremie NL onder druk

Door de verlaging van het budget zullen hectarepremies verder onder druk komen te staan. Voor Nederlandse boeren geldt dit nog extra. In het verlengde van de eerdere commissievoorstellen hebben de regeringsleiders namelijk besloten tot “convergentie”. Dit betekent dat de hoogte van de hectarepremies in de verschillende lidstaten naar elkaar toe moeten bewegen. Dit leidt tot hogere hectarepremies in landen als Polen en Roemenië, maar tot lagere hectarepremie in Nederland. In Nederland zijn de huidige hectarepremies hoger dan elders in Europa omdat de hectareopbrengst het hoogst is in Nederland, wat de basis is van de oorspronkelijke hectarepremies.

Als Nederlandse hectare premies onder druk staan, zal er in Nederland minder ruimte zijn voor overheveling van hectarepremies (“1e pijler GLB”) naar plattelandsbeleid (“2e pijler”). Ook langs deze weg komt dus minder geld vrij voor het Nederlandse plattelandsbeleid (2e pijler). In het politieke debat in Nederland wordt echter wel verondersteld. Ondertussen is dat geld in alle LNV beleidsbrieven wel al zo ongeveer driemaal vergeven, voor veenweide, klimaat, innovatie,  bosstrategie, bodemstrategie, plan van aanpak biodiversiteit, Verdienmodellen natuur inclusieve landbouw en voor de opgave natuurherstel.

Nederland kwalificeert niet voor plattelandsbeleid

Als wisselgeld in de onderhandelingen kregen verder een fiks aantal lidstaten extra geld voor de tweede pijler van het gemeenschappelijk landbouwbeleid, om hun plattelandsbeleid te versterken. Nederland bleef daarbij met lege handen staan, ondanks de forse ambitie van Minister Schouten om uit die tweede pijler de vergoeding voor maatschappelijke diensten betalen. De Brusselse besluiten maken die ambitie alleen maar lastiger. Wederom blijkt daarmee de Brusselse realiteit een andere dan het Haagse wensdenken als het gaat over GLB.

Europees Parlement niet overtuigd en stemt tegen

Op donderdag 23 juli stemde het Europees Parlement tegen het begrotingsvoorstel. Met name de bezuinigingen op innovatie, onderzoek en digitalisering zorgde, mede in het licht van de coronacrisis, voor veel kritiek. Er is dan ook nog genoeg werk aan de winkel voordat de begroting definitief aangenomen kan worden.