'Stikstofimpasse voor het einde van de coronacrisis oplossen'

Landbouwminister Carola Schouten wil dat de stikstofimpasse voor het einde van de coronacrisis is opgelost. Het Landbouw Collectief schortte het overleg daarover op. Het ministerie werkt samen met de provincies echter stug door aan de landelijke kaders voor de vrijwillige uitkoopregeling voor bedrijven en opkoopregeling voor grond. FPG blijft erop aandringen de stikstofcrisis aan te grijpen voor ontwikkelruimte voor grondgebonden landbouw. Verder ondernamen we actie om te zorgen dat ook particuliere eigenaren aanspraak kunnen maken op het gereserveerde budget voor natuurherstel. Ook voeren we specifieke gesprekken om de belangen van verpachters te waarborgen in de plannenmakerij van Rijk en provincies over extensivering, uitkoop of verplaatsing van bedrijven.

FPG wijst daarbij op het eigendomsrecht. Ook spraken we over budget voor ontpachting. Verder hebben we benadrukt dat bij een stoppersregeling de uitspraak van het Pachthof over de fosfaatrechten worden gerespecteerd.

Ruimte voor grondgebonden landbouw

Bij overleg over de stikstofmaatregelen in de landbouwsector benadrukt FPG de noodzakelijke ontwikkelruimte voor grondgebonden landbouw. Ook afgelopen week heeft FPG het ministerie van LNV hieraan weer herinnerd. Met oog op de herziening van het mestbeleid hebben we opnieuw onze suggestie voor aanpassing van de Wet grondgebonden groei ingebracht (notitie hier). De kabinetsbrief over die herziening van het mestbeleid wordt begin mei verwacht. Verder blijven we in het landbouwdebat benadrukken dat respect voor eigendomsrechten cruciaal is. Het artikel van Lubbert van Dellen in De Landeigenaar daarover vindt u hier.

Uitvraag natuurherstelmaatregelen ook voor particulieren

Bij overleg over stikstofmaatregelen voor natuurherstel en -ontwikkeling benadrukt FPG het recht op zelfrealisatie door particulieren. FPG wil dat particuliere eigenaren worden betrokken bij de besteding van de €250 miljoen die het kabinet beschikbaar stelde voor versnelde natuurverbetering in het komende jaar. FPG heeft daarom een actieve bijdrage geleverd aan de inventarisatie voor besteding van het gereserveerde geld (lees meer hier).

Specifieke positie verpachters waarborgen

Eerder heeft FPG al gewaarschuwd dat bij aankoop van bedrijven de complexiteit bij pachtsituaties niet moet worden onderschat (zie hier). Ook de afgelopen weken had FPG specifiek overleg hierover. Bij het uitkopen van agrariërs zijn er namelijk twee mogelijkheden: de agrariër is eigenaar van de grond, of de grond is in eigendom van een verpachter. Wanneer er sprake is van het tweede, dan zal de overheid apart in onderhandeling moeten met de eigenaar van de grond.

Uitspraak fosfaatrechten geldt ook hier

Bij uitkoop van melkveehouders met pachtgrond moet bovendien de uitspraak van het Pachthof over fosfaatrechten worden gerespecteerd. Verpachters maken aanspraak op fosfaatrechten wanneer ze langdurig bedrijfsmiddelen van overwegend belang aan de pachter ter beschikking hebben gesteld. Als daarvan sprake is, moet de pachter bij het einde van de pachtovereenkomst fosfaatrechten overdragen aan de verpachter. Eerder speelde dit ook bij de stoppersregeling voor de melkveesector bij het fosfaatreductieplan in 2017, zie ons destijds ophef veroorzakende artikel hier.

Budget voor ontpachting

Om te komen tot extensivering wordt in verschillende provincies gekeken naar de mogelijkheid van ontpachting en mogelijke budgettaire middelen daarvoor. FPG benadrukt dat die niet kunnen worden voorbehouden aan alleen de grote terreinbeherende organisaties. FPG heeft dit ook bij het ministerie van LNV onder de aandacht gebracht. Daarbij hebben we ook weer benadrukt dat verpachters, vanwege het achterhaalde pachtbeleid, bij langlopende pachtcontracten geen eisen mogen stellen aan het grondgebruik (zie hier). Om tot extensivering te komen zal daarom vaak sprake moeten zijn van beëindiging van het pachtcontract.
Om de belangen van particuliere verpachters goed te borgen zal FPG naast contact met LNV, hiervoor nogmaals aandacht vragen in een brief aan de gezamenlijke provincies.

Update 9 april: Onduidelijkheid over extern salderen leidt tot chaos

Opnieuw zijn Kamervragen gesteld over de actie van provincie Noord-Brabant om landbouwbedrijven op te kopen in andere provincies. Gedeputeerde Grashoff (NB) wilde de stikstofruimte inzetten voor industriepark Moerdijk. Minister Schouten heeft haar verontwaardiging daarover uitgesproken. Maar ondertussen is nog steeds niet duidelijk hoe de provincies in hun verordeningen voorkomen dat stikstofruimte weglekt vanuit de veehouderij. De Tweede Kamer bestookt daarover nu de minister met schriftelijke vragen. De centrale vraag van de Kamer is daarbij: “Op welke wijze wordt geborgd dat de ruimtelijke-economische samenhang in het landelijk gebied bewaard blijft en niet wordt aangetast door incident- en projectgestuurde aankopen.” In de Kamervragen klinkt ook een roep om meer actieve regie van de minister en sturing op rijksniveau door. De PvdA gaat nog een stap verder en vraagt om een actief rijksgrondbeleid. De beantwoording van de vragen wordt komende week verwacht.